Trong xã hội dân dự, mặc dù Toà án vừa đóng vai trò là cơ quan thực thi nhưng cũng vừa là một người trọng tài để đưa ra các phán xét của mình về tính hợp pháp của hành vi. | hình thức pháp luật thường xuất hiện muộn hơn so với thực tế của đời sống xã hội và nó không phải là ý muốn chủ quan cùa các nhà làm luật. - Hình thức pháp luật được biểu hiện dưới những dạng nhất định. Chính vì thế mà nó đã giản lược việc nhận thức pháp luật giúp cho môi người ưong xã hội có thể đo dược những hành vi của mình xem mình được làm gì khồng được làm gì và phải làm gì. - Hình thức pháp luật là công cụ để dư luận và xã hội nhà làm luật can thiệp có hiệu quả vào những tình huống cần thiết và hướng xã hội đến mục đích cụ thể mà giai cấp thống trị giai cấp cầm quyền đã đặt ra. 2. Các loại hình thúc pháp luật Trong lịch sử xã hội loài người đã tồn tại ba loại hình thức pháp luật chù yếu là tập quán pháp tiền ỉệ pháp và văn bản quy phạm pháp luật. Táp quán pháp lầ hình thức pháp luật ra đời sớm nhất. Trong thời kỳ cổ đại các phong tục tập quán lưu ưuyền trong xã hội phù hợp vói lợị ích của giai cấp thống trị đã được giai cấp thống trị thông qua nhà nước thừa nhân nâng chúng lên thành pháp luật. Những quy định này không được ghi thành văn bản còn gọi là pháp luật bất thành văn nhưng vản được nhà nước đảm bảo thực hiện. Tập quán pháp là hình thức pháp luật chù yếu của các Nhà nước chiếm hữu nô ỉệ và Nhà nước phong kiến trong thời kỳ đầu. Tập quán pháp cũng là một hình thức pháp luật của Nhà nước tư sản đậc biệt ỉà các nước có chính thể quân chủ lập hiến mặc dù vị trí của nó không dáng kể. Do tập quán pháp về nguồn gốc được hình thành một cách tự phát chậm thay đổi và thường có tính cục bộ cho nên về nguyên tắc hình thức pháp luật này không phù hợp với xu thê phát triển của xã hội. Tiền lệ pháp còn gọi là án lệ là hình thức nhà nước thừa nhận các bản án của toà án hoặc quyết định của cơ quan hành chính trong quá ứình xét xừ một vụ án hoặc giải quyết một sự việc lấy các bàn án hoặc quyết định dó làm khuôn mẫu để giải quyết những sự việc tương tụ. Hình thức pháp luật này đã được sử dụng trong Nhà nước chủ nỏ và dược sử dụng rộng rãi trong các Nhà nước phong kiêh.
