Thiên tích là hiện tượng không đồng nhất về thành phần hóa học trong một vùng hoặc toàn khối kim loại kết tinh (thỏi thép hoặc phôi đúc). Do không đồng nhất về thành phần hóa học, cơ tính của thép trong vùng hoặc trong khối thép sẽ khác nhau do đó ảnh hưởng đến tính năng sử dụng của thép | Bảng Độ co của thép phụ thuộc hàm lượng nguyên tô hợp kim Hợp kim Hàm lượng AVl 100oC AVkt AVr AV Ni 9 44 0 25 3 40 6 07 9 72 Mn 8 5 2 28 0 44 6 15 8 87 Si 3 6 2 05 1 77 5 95 9 77 Cr 13 7 1 66 0 90 6 14 8 70 W 2 5 1 39 3 20 6 44 11 03 Từ bảng và ta nhận thấy độ co ngót của thép ở trạng thái lỏng không lớn 1 nhưng khi chuyển trạng thái khá lớn 4 và khi ở trạng thái rắn đạt tới 7 8 . . Quá trình kết tinh và thiên tích Thiên tích là hiện tượng không đồng nhất về thành phần hóa học trong một vùng hoặc toàn khôi kim loại kết tinh thỏi thép hoặc phôi đúc . Do không đồng nhất về thành phần hóa học cơ tính của thép trong vùng hoặc trong khôi thép sẽ khác nhau do đó ảnh hưởng đến tính năng sử dụng của thép. Để đánh giá mức độ thiên tích người ta đưa ra các khái niệm . C Độ thiên tích A ax C imin Hệ sô kết tinh lựa chọn K Cir Tỉ lệ thiên tích C C Ci r .100 i L J Ci r Nguyên nhân gây ra thiên tích có thể do sự kết tinh có chọn lọc hoặc do sự phân ly theo trọng lượng. Khi kết tinh có chọn lọc thành phần có nhiệt độ kết tinh cao kết tinh trước thành phần có nhiệt độ kết tinh thấp kết tinh sau. Khi phân ly theo trọng lượng thành phần nặng chìm xuồng còn thành phần nhẹ thì nổi lên. Căn cứ vào phạm vi thiên tích người ta chia thiên tích ra hai dạng - 99 - Thiên tích vi mô xẩy ra trong phạm vi một tinh thể. Thiên tích vĩ mô xẩy ra trong phạm vi một vùng hoặc toàn khối. Thiên tích vi mô xẩy ra do sự kết tinh có chọn lọc và tốc độ khuếch tán hạn chế dẫn đến thân tinh thể giàu thành phần khó chảy biên tinh thể giàu thành phần dẽ chảy thường là tạp chất . Thiên tích vi mô có thể khắc phục bằng cách ủ khuếch tán để làm đồng đều thành phần. Thiên tích vùng xẩy ra do sự kết tinh có chọn lọc hoặc do phân ly trọng lượng. Thông thường thỏi thép được làm nguội từ ngoài vào trong các thành phần có nhiệt độ chảy thấp và nhẹ hơn bị đẩy dần vào trong và nổi lên tạo thành vùng thiên tích. . Thiết bị và công nghệ đúc khuôn . Khuôn đúc a Phân loại Khuôn đúc là thiết bị .
