Nhưng chủ trương "khắc kỷ" trên đây lại chỉ đặt trên cơ sở của lý trí mà thôi. Đặt trên lĩnh vực tâm, thái độ của Tố Như còn rộng rãi và "nhân tính" hơn thế. Lấy cái tâm để sửa mệnh chỉ là điều đến sau của một "lối xử trí bằng cả tấm lòng" của một "thái độ sống tận tình với cuộc sống" như một nhà thơ hoạt động của ta ca ngợi trong câu: Phải sống đến vong tình, Không bao giờ tàn lụi! . | Triết lý đoạn trường trong Truyện Kiều của Nguyễn Du-phần2 Nhưng chủ trương khắc kỷ trên đây lại chỉ đặt trên cơ sở của lý trí mà thôi. Đặt trên lĩnh vực tâm thái độ của Tố Như còn rộng rãi và nhân tính hơn thế. Lấy cái tâm để sửa mệnh chỉ là điều đến sau của một lối xử trí bằng cả tấm lòng của một thái độ sống tận tình với cuộc sống như một nhà thơ hoạt động của ta ca ngợi trong câu Phải sống đến vong tình Không bao giờ tàn lụi Nói tới phản ứng ý thức chúng ta cũng không nên vội cho rằng Nguyễn Du muốn đặt ra một vấn đề xã hội như cái bệnh của một số nhà phê bình thời nay ưa tìm kiếm hay đề cao. Tố Như còn rộng hơn thế đặt vấn đề trong phạm vi nhân bản 5 . Hiểu như vậy tiếng than khóc trong Đoạn trường tân thanh không còn ý nghĩa kháng đối cái xã hội gọi là phong kiến Trung Hoa đời Minh hay cái xã hội Việt Nam đầu nhà Nguyễn. Trong những nét thiên nhiên rộng lớn của nhà thơ thì hai cái xã hội đó cũng giống như một xã hội thời xưa nào đó một xã hội thời nay nào đó xã hội nhân loại trong những nét muôn thuở của nó xã hội trong đó thân phận con người rủi ro chỉ là Phận bèo bao quản nước sa Lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh. hay là Thân lươn bao quản lấm đầu. và cô độc trong trường đời người ta hãy cốt yếu là trong cậy vào chính mình Biết duyên mình biết phận mình thế thôi. Ta không nên bi quan mà cũng chẳng nên lãng quên đối với người đời. Nhân quần chẳng tốt mà cũng chẳng xấu Nơi thì lừa đảo nơi thì xót thương. 2. Nhận định đặc tính và khả năng của con người như trên Tố Như cũng không đòi hỏi nhiều ở thái độ của chúng ta đối với sự Đau khổ của kẻ khác. Đã biết cánh hoa rụng chọn gì đất sạch con người tay không đâu dễ tìm vành ấm no với bao phản ứng vô thường trong .
