Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn (SPT) là thí nghiệm xuyên động tại công trình được thiết kế để cung cấp thông tin về đặc tính cơ lý của nền đất. | Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn (SPT) là thí nghiệm xuyên động tại công trình được thiết kế để cung cấp thông tin về đặc tính cơ lý của nền đất. Phương pháp thí nghiệm được mô tả trong tiêu chuẩn Anh BS EN ISO và Mỹ ASTM D1586. Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn (SPT) là thí nghiệm ngoài trời được thực hiện rất phổ biến hiện nay ở Việt Nam và các nước phương Tây vì tiện dụng, hiệu quả. SPT có khả năng tiến hành ở độ sâu lớn và lấy được mẫu lên, điều đó không có ở xuyên tĩnh. Ưu điểm của SPT là giá thành thấp, thao tác đơn giản và kết quả thí nghiệm phản ánh khá chính xác trạng thái của đất nền. Phương pháp thí nghiệm Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn trong tầng chứa nước ở Nam Florida Thí nghiệm sử dụng một ống lấy mẫu vách dày, với đường kính bên ngoài 50 mm và đường kính bên trong 35 mm, và độ dài khoảng 650 mm. Nó được đóng vào trong lòng đất dưới đáy của một lỗ khoan bằng các nhát búa trượt một trọng lượng búa là 63,5 kg rơi xuống từ khoảng cách 760 mm (30 in). Các ống mẫu được đóng vào trong lòng đất 150 mm và sau đó số lượng cần thiết các nhát búa đóng ống để xuyên qua mỗi độ sâu 150 mm (6 in) tới 450 mm (18 in) được ghi chép. Tổng các nhát búa yêu cầu để xuyên 150mm lần thứ hai và ba của được gọi là "sức kháng tiêu chuẩn" hoặc "giá trị N". Tại Việt Nam giá trị này được kí hiệu là N30. Số nhát búa cung cấp chỉ dẫn về của mật độ nền, và nó được sử dụng trong nhiều công thức thực nghiệm trong địa kỹ thuật. Giá trị N30 thu được từ thí nghiệm SPT thường được sử dụng để tính toán sức chịu tải của móng coc. Người ta cũng sử dụng N30 để đánh giá trạng thái của đất, bên cạnh chỉ tiêu được xác định trong phòng thí nghiêm. Nhìn chung thường có độ vênh nhỏ khi đánh giá trạng thái đất theo hai chỉ tiêu này. Các kỹ sư khi thiết kế thường có xu hướng tin tưởng hơn vào thí nghiệm SPT do nó được thực hiện trực tiếp tại thực địa, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan. Một số lưu ý Khi thí nghiệm SPT trong lớp cát nằm dưới mực nước ngầm, kết quả thu được sẽ phải hiệu chỉnh do cát dễ thoát nước làm tăng độ chặt cục bộ quanh mũi xuyên, đồng thời cũng phải hiệu chỉnh nhiều yếu tố khác nữa. SPT chỉ chính xác đối với đất rời, riêng với sét, nên phân theo cường độ kháng cắt không thoát nước (Su hay qu). Thí nghiệm trong đất dính thường chỉ để tham khảo, không nên sử dụng SPT để xác định trạng thái vì là một sự khá mạo hiểm[1]. Vẫn còn nhiều người vẫn cứ đồng nhất SPT với kết quả thí nghiệm xác định trạng thái ở trong phòng. Giá trị sức kháng cắt của đất (Su hay qu) thu được qua thí nghiệm cắt cánh VST hoặc thí nghiệm nén ba trục nhìn chung không được sử dụng để phân trạng thái của đất. Tuy nhiên kỹ sư thiết kế có thể sử dụng Su để đánh giá sơ bộ điều kiện đất nền công trình (cũng giống như với các chỉ tiêu hệ số rỗng, độ bão hòa, hệ số nén lún, mô đun tổng biến dạng,.) Ví dụ về số liệu khoan khảo sát SPT của một địa điểm Địa chỉ : Đường Nguyễn Văn Linh (Từ ngã 4 Siêu tốc đến trạm thu phí về hướng QL1), Huyện Bình Chánh & một phần Q8. Độ sâu Loại đất SPT Từ 0-28m Bùn sét màu xám xanh, xám đen. Thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn từ 1-3. Từ 28-37m Bùn sét màu xám xanh, xám đen, xen kẹp ổ cát mịn, trạng thái dẻo chảy. từ 3-5. Từ 37-47m Cát hạt nhỏ đến trung, màu xám xanh, kết cấu chặt. trung bình 32. Từ 47-58m Sét màu vàng đốm hồng trạng thái cứng. từ 31-37. > 58m Cát hạt nhỏ đến trung màu nâu, kết cấu chặt. khoảng 45. 1. ↑ Ví dụ có người đã sử dụng SPT đi mô tả khoan mà mô tả trạng thái đất dính theo SPT (ghi chép giới hạn trạng thái theo SPT) thì có trường hợp đã cho một số loại đất sét tầng Vĩnh Phúc thành trạng thái dẻo mềm hết.
