Tham khảo tài liệu 'giáo trình điện - chương 5: qúa trình điện từ trong máy điện 1 chiều', kỹ thuật - công nghệ, điện - điện tử phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | CHƯƠNG 5 QUÁ TRÌNH ĐIỆN TỪ TRONG mÁy ĐIỆN mỘT CHIỂU 5-1. MÔmEN ĐIỆN TỪ YÀ CÔNG SUAT ĐIỆN TỪ Khi máy điện làm việc trong dây quấn phần ứng sẽ có dòng điện chạy qua. Tác dụng của từ truờng lên dây dẫn có dòng điện sẽ sinh ra mômen điện từ trên trục máy. Giả thiết ở một chế độ làm việc nào đó của máy điện một chiều từ truờng và dòng điện phần ứng ở duới một cực từ nhu hình 5-1. Theo quy tắc bàn tay trái mômen điện từ do lực điện từ tác dụng lên các thanh dẫn có chiều từ phải sang trái. Lực điện từ tác dụng lên từng thanh dẫn bằng F Btbliu 5-1 Nếu tổng số thanh dẫn của dây quấn bằng N dòng điện trong mạch nhánh - thì mômen điện từ tác dụng lên u 2a dây quấn phần ứng bằng . . D M Bb- 1ND 5-2 tb 2a 2 trong đó T Btb - từ cảm trung bình trong khe hở không khí Iu - dòng điện phần ứng l - chiều dài tác dụng của thanh dẫn D - đuờng kính ngoài của phần ứng. Do D LlGL Btb l nên ta có @4 ------ M Ị i Bỗtb Hình 5-1. Xác định . phần ứng và mômen điện từ trong máy phát điện một chiều M 2G 1- Cm - Nm 5-3 trong đó oy - từ thông duới mỗi cực từ Wb pN CM -y - hệ số phụ thuộc vào kết cấu của máy điện. Nếu mômen tính bằng kGm thì công thức 5-3 phải chia cho 9 81. M - NV. kGm 5-4 9 81 2an s u Trong máy phát điện khi có tải thì dòng điện sinh ra sẽ cùng chiều với nên mô men điện từ sinh ra sẽ nguợc chiều với chiều quay của máy. Vì vậy ở máy phát điện mômen điện từ là mômen hãm hình 5-1 . 42 Trong động cơ điện khi cho dòng điện vào phần ứng thì dưới tác dụng của từ trường trong dây quấn sẽ sinh ra mômen điện từ kéo máy quay vì vậy chiều quay của máy cùng chiều với chiều của mômen hình 5-2 . Công suất ứng với mômen điện từ lấy vào đối với máy phát hay đưa ra đối với động cơ gọi là công suất điện từ và bằng Pđt Mc 5-5 trong đó M - là mômen điện từ 2nn a 60 - tốc độ góc phần ứng. Thay vào biểu thức 5-5 ta có Hình 5-2. Xác định mômen điện từ trong động cơ điện một chiều Pđt Ma os .1 2nn ỉ n sIu. E-I- d 2an s u 60 60a s u 5-6 Từ công thức 5-6 ta thấy được quan hệ giữa công suất điện .
