Đọc sách một cách nghiêm túc thì không đọc tiểu thuyết, nên bạn nào quyết định tu thân và luyện trí mà lại bỏ ra cặm cụi một giờ rưỡi trong ba buổi tối mỗi tuần để đọc trọn những tiểu thuyết của Charles Dickens (Tiểu thuyết gia Anh thế kỷ 19) thì nên thay đổi chương trình đi. Lý do không phải những tác phẩm trên không nghiêm túc mà vì: tiểu thuyết dở thì không nên đọc, còn tiểu thuyết hay thì làm cho ta đọc một mạch, nhanh như một chiếc thuyền con trôi theo dòng. | Sống 24 giờ một ngày Chương XI Đọc sách một cách nghiêm túc Đọc sách một cách nghiêm túc thì không đọc tiểu thuyết nên bạn nào quyết định tu thân và luyện trí mà lại bỏ ra cặm cụi một giờ rưỡi trong ba buổi tối mỗi tuần để đọc trọn những tiểu thuyết của Charles Dickens Tiểu thuyết gia Anh thế kỷ 19 thì nên thay đổi chương trình đi. Lý do không phải những tác phẩm trên không nghiêm túc mà vì tiểu thuyết dở thì không nên đọc còn tiểu thuyết hay thì làm cho ta đọc một mạch nhanh như một chiếc thuyền con trôi theo dòng nước và tới đoạn kết thì ta muốn hết hơi mà chẳng mệt nhọc chút nào. Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc. Mà trong luyện trí một yếu tố quan trọng nhất là phải thấy gắng sức khó nhọc thấy nửa muốn làm nửa muốn bỏ cảm giác đó không thể có được khi ta đọc tiểu thuyết. Bạn không thể nghiến răng khi đọc Anna Karerian tiểu thuyết của văn hào Lev Tolstoi -Nga . Cho nên tôi khuyên bạn có đọc tiểu thuyết thì không nên đọc trong giờ rưỡi đó. Thơ bắt óc ta làm việc nhiều hơn tiểu thuyết nếu trong thơ có phần tưởng tượng. Trong các loại văn có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Nó là hình thức cao nhất của văn chương. Không có gì so sánh với nó được. tôi nói vậy và buồn mà nhận rằng phần đông người ta không đọc thơ. Tôi chắc chắn có nhiều người rất tốt nếu bắt buộc lựa chọn trong hai điều một là đọc tập Thiên đàng đã mất tập thơ của Milton - người Anh kể về tổ tiên loài người phải đày xuống cõi trần. Tác phẩm nổi danh khắp thế giới hai là bận bao bố mà quỳ gối lết giữa ban trưa ở chung quanh vườn hoa Trafalgar thì đành lựa hình phạt sau mà chịu cho thiên-hạ chê cười. Vậy mà tôi sẽ khuyên hoài bạn thân và cả kẻ thù của tôi phải đọc thơ rồi mới đọc những thể loại văn khác. Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Sách Anh viết về vấn đề đó không có cuốn nào hơn được cuốn ấy và không một người nào đã đọc mà còn có thể hiểu lầm rằng thơ là một thứ khổ hình thời Trung cổ là một giống
