Khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn nhất và kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19. Cuộc khởi nghĩa đã phát huy được tinh thần đoàn kết, sự ủng hộ của người dân ở miền xuôi lẫn miền ngược, cả về sức lực lẫn của cải vật chất. | Thì chỉ có nước là tính đến thượng sách của 36 kế là hơn. Vì sự thế bắt buộc phải vậy. Phan bàn định với tướng sĩ Ban đầu quân ta cùng đường gấp nước đóng đôn ỏ vùng núi này chỉ tạm đỡ nhất thời mà thôi ta đã nói trước rằng đây không phải là chỗ có thể trú chân trường cửu cho ta. Hông phúc con sông giúp ta đánh thắng được một trận như hôm nay là may mắn quá rôi đừng nên tưỏng rằng trận thắng này tức là có thể lưu lại ỏ đây yên ổn được. Chỉ nội chiêu nay hay là ngày mai địch quân kéo đại đội binh mã tới báo thù quyết chiến với ta thì ta làm sao Cái diệu kế Sa nang ủng thủy mới rôi chỉ dùng được một lần là hết không ai để cho mình dùng được tới lần thứ hai. Lo đánh đã khó mà lo án còn khó hơn. Thật khổ là việc lương thực bị nghẹt không sao chuyển vận tiếp tế như mấy nám trước. Ví dụ quân Pháp lại không cần đánh ta chỉ vây bọc trái núi này độ mười ngày luôn cũng đủ làm cho quân ta chết đói nhăn ráng hết. Bỏi vậy ta phải quyết kế lui chạy là hơn mà phải lui chạy tức tốc mới được. Ngừng lại ra dáng suy nghĩ một lát Phan nói tiếp Có mấy nơi quân ta có thể lui vê đóng đôn để ta đắn đo lựa chọn coi thử nơi nào phải hơn. Bẩm cụ xin cho lui binh lên miên núi Khai Trướng có được không Nguyễn Mục hiến kế như vậy. Phải đó ý kiến của tướng quân rất hiệp với ý kiến ta ta vừa toan nói. Tức thời cụ truyền lệnh cho tướng sĩ sắp đặt cho kịp đúng ngọ thì nổ trại kéo quân đi không được trì hoãn. Cụ dặn dò tướng sĩ bỏ lại hết những đô vật gì kênh càng vô dụng ngoài ra khí giới mỗi người chỉ được đem theo y phục vừa cần dùng thay đổi. Còn dư ít nhiêu lương thực thì sang sớt ra từng bao nhỏ đãy nhỏ mỗi người đêu đeo trên vai. Thế là ngoài khẩu súng để phòng đánh và túi gạo để phòng đói quân sĩ không phải khiêng vác những quân nhu vật dụng nào khác nặng nhọc rộn ràng. Chủ ý Phan muốn cho quân sĩ nhẹ nhàng để đi cho mau lên dốc xuống đèo cho dễ rủi khi giữa đường có gặp địch quân cũng dể ẩn núp hay đối chiến. Đúng ngọ quân sĩ lên đường nhắm phía Khai Trướng mà đi. Núi Khai Trướng tục gọi là
