Trong trường hợp các gene liên kết với giới tính, tình hình trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Ở giới đồng giao tử, mối quan hệ giữa tần số allele và tần số kiểu gene tương tự như một gene autosome(gen trên NST thường), nhưng ở giới dị giao tử chỉ có hai kiểu gene và mỗi cá thể chỉ mang một allele. Để cho tiện, ta xét trư giới dị giao tử là giới đực. Bây giờ ta xét hai allele A1 và A2 với tần số tương ứng là p và q, và đặt các tần. | Mở rộng nguyên lý Hardy-Weinberg Các gene liên kết trên X Trong trường hợp các gene liên kết với giới tính tình hình trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Ở giới đồng giao tử mối quan hệ giữa tần số allele và tần số kiểu gene tương tự như một gene autosome gen trên NST thường nhưng ở giới dị giao tử chỉ có hai kiểu gene và mỗi cá thể chỉ mang một allele. Để cho tiện ta xét trư giới dị giao tử là giới đực. Bây giờ ta xét hai allele A1 và A2 với tần số tương ứng là p và q và đặt các tần số kiểu gene như sau Giới cái Giới đực Kiểu A1A1 A1A2 A2A2 gene A1 A2 Tần P số H Q R S Theo nguyên tắc ta xác định được tần số của một allele ví dụ A1 - ở giới cái pc pc P 1ẨH - ở giới đực Pđ Pđ R - chung cả quần thể F pc pđ 1 3 2pc pđ 1 3 2P H R Lưu ý Mỗi con cái có hai nhiễm sắc thể X và mỗi con đực chỉ có một X vì tỉ lệ đực cái trên nguyên tắc là 1 1 cho nên 2 3 các gene liên kết giới tính trong quần thể là thuộc về giới cái và 1 3 thuộc về giới đực. Vì vậy tần số của các allele A1 trong cả quần thể là P pc pđ. Rõ ràng là các tần số allele ở hai phần đực và cái là khác nhau do đó quần thể không ở trạng thái cân bằng. Trong khi tần số allele trong cả quần thể không thay đổi qua các thế hệ nhưng sự phân phối các allele giữa hai giới có sự dao động khi quần thể tiến dần đến sự cân bằng. Điều này được chứng minh như sau. Theo quy luật liên kết gene trên X các con đực nhận các gene liên kết giới tính chỉ từ các cơ thể mẹ vì vậy pđ ở thế hệ con bằng với pc ở thế hệ trước các con cái nhận các gene liên kết giới tính đồng đều từ cả hai bố mẹ vì vậy pc ở thế hệ con bằng trung bình cộng của pđ và pc ở thế hệ trước. Nếu dùng dấu phẩy trên đầu để chỉ tần số allele thế hệ con ta có p đ pc p c Wc pđ Từ đây xác định được mức chênh lệch hay là hiệu số giữa các tần số allele của hai giới p c - p đ p J pc - pc - pc - pđ Nghĩa là hiệu số của các tần số allele giữa hai giới ở thế hệ con bằng một nửa hiệu số của các tần số allele giữa hai giới ở thế hệ bố mẹ của nó nhưng ngược dấu. Như vậy sự .
