Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 18 phần 5', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | 236 . Lê-nin hướng mà A-vê-na-ri-út theo đuổi. Những đại biểu của khuynh hướng đó trong triết học cô điên Đức là Sun-txê - E-ne-di-đê-mu-xơ người theo thuyết bất khả tri của Hỉ-ưm và Gi. G. Phích-tê người theo thuyết Béc-cli nghĩa là chu nghĩa duy tâm chu quan. Năm 1792 Sun-txê - E-ne-di-đê-mu-xơ đã phê phán Can-tơ chính là vì Can-tơ đã thừa nhận thuyết tiên nghiệm 1. c. s. 56 141 và nhiều trang khác nữa và vật tự nó. Sun-txê nói dù theo thuyết hoài nghi hoặc theo thuyết cua Hỉ-um chúng tôi cũng đều gạt bỏ vật tự nó coi là cái vượt ra ngoài giới hạn cua mọi kinh nghiệm S. 57 . Chúng tôi gạt bỏ tri thức khách quan 25 chúng tôi phu nhận rằng không gian và thời gian tồn tại thực sự ỏ ngoài chúng ta 100 chúng tôi phu nhận rằng trong kinh nghiệm có tính tất yếu 112 tính nhân quả lực . 113 . Người ta không thê gán cho những cái đó tính thực tại ỏ ngoài những biểu tượng của chúng ta 114 . Can-tơ chứng minh một cách giáo điều tính tiên nghiệm khi nói rằng một khi chúng ta không thê suy nghĩ theo cách nào khác thì như thế có nghĩa là có quy luật tiên nghiệm cua tư duy. Sun-txê tra lời Can-tơ Trong triết học từ lâu người ta đã dùng lý lẽ đó đê chứng minh bản tính khách quan của cái nằm ỏ ngoài những biêu tượng cua ch ling ta 141 . Lập luận như vậy người ta có thê gán tính nhân quả cho vật tự nó 142 . Kinh nghiệm không bao giờ dạy chúng ta wir ertahren niemals rằng tác động cua những đối tượng khách quan vào chúng ta sinh ra những biêu tượng và Can-tơ không hề mảy may chứng minh rằng cái sự vật gì đó ỏ bên ngoài lý tính của chúng ta phải được thừa nhận là vật tự nó khác với cảm giác Gemiit của chúng ta. cảm giác chỉ có thê được quan niệm là cơ sở duy nhâtcua toàn bộ nhận thức cua chúng ta 265 . Sự phê phán của Can-tơ đối với lý tính thuần tuý đặt cơ sở lập luận của nó trên tiền đề cho rằng mọi nhận thức bắt đầu từ tác động cua những đối tượng khách quan vào giác quan Gemiit cua chúng ta nhưng sau đó nó lại không thừa nhận tính chân lý và tính thực tại của tiền đề ây 266
