Tính cách căn bản của xu hướng là tình yêu Ở trong chương trên, ta thấy rằng sinh vật hoạt động và phát triển hợp với những mục đích nhất định : vì vậy nó mới biết vui và khổ được . Nếu một sinh vật ,bẩm sinh ra không biết thích vài trạng thái hay vài hành động nào đó thì sinh vật ấy không bao giờ biết vui, khổ . Xu hướng (inclinations) chính là cái năng lực nó đẩy ta lại gần vật này hay kéo ta xa vật kia đó. Mới đầu, xu hướng phát. | CHƯƠNG VI NHỮNG XU HƯỚNG CHUNG I. Tính cách căn bản của xu hướng là tình yêu Ở trong chương trên ta thấy rằng sinh vật hoạt động và phát triển hợp với những mục đích nhất định vì vậy nó mới biết vui và khổ được . Nếu một sinh vật bẩm sinh ra không biết thích vài trạng thái hay vài hành động nào đó thì sinh vật ấy không bao giờ biết vui khổ . Xu hướng inclinations chính là cái năng lực nó đẩy ta lại gần vật này hay kéo ta xa vật kia đó. Mới đầu xu hướng phát ra mộtc cách mơ hồ nhưng khi nó được thoả mãn rồi hoặc bị trở ngại thì nó hiện lên với tất cả những tính cách căn bản của nó. Tuy vậy theo Bossuet thì bản chất của nó là tình yêu. Trong tình yêu ta thấy đủ cả cảm tính trí tuệ và ý lực một ý lực tự do. Thực là phức tạp nhưng cũng thực là hợp nhất vì bấy nhiêu phần tử tan lẫn vào nhau hòa với nhau một cách hoàn toàn. Tình yêu sinh ra lòng muốn. Muốn là vừa vui vừa khổ khổ vì chưa được vui vì tưởng tượng là được trước rồi. Trái với tình yêu là long oán ghét xu hướng được thoả mãn là tình yêu bị trở ngại thì sinh ra oán ghét. Nhưng như Bossuet nhận thấy oán ghét cũng do tình yêu mà có vì nếu không biết yêu thì cũng không biết oán ghét. Ta ghét bệnh tật vì ta thích được khoẻ mạnh. Ta ghét long gian giảo dối trá vì ta yêu long thẳng thắn thực thà. Vậy xu hướng chỉ có một tính chất căn bản là tình yêu thôi . II. Ảnh hưởng của di truyền. Trẻ có tính thiện mà cũng có tính ác Nếu không xét về tính chất mà xét về hình thức của xu hướng thì ta thấy xu hướng chịu rất nhiều ảnh hưởng mà có nhiều hình thức khác nhau rất xa. Những ảnh hưởng đó là của di truyền thể chất tư chất hoàn cảnh trí dục đức dục. Ngay từ hồi mới sinh đã có những đứa trẻ dễ tính hiền lành có đứa khó tính cứng cổ có đứa mê ngay âm nhạc có đứa không thích âm nhạc một chút nào. Lớn lên chúng lại càng khác nhau xa. Đứa thích khoa học đứa thích văn chương đứa thích nghệ thuật có đứa lại chỉ thích thủ công. Nếu những khuynh hướng đó được thoả mãn thì chúng học rất tấn tới nếu bị trở ngại thì không có chút kết .
