Vui thích chỉ dẫn ta nhưng không chắc chắn. Phải dùng lý trí để xét lại nữa. Trong cuộc sinh hoạt, vui thích có 2 chức vụ : 1) Nó chỉ dẫn ta, cho ta biết cái nào hiện thời lợi cho ta. Nhưng những tập quán và di truyền làm sai lạc sự hoạt động của ta đi, không hợp với tự nhiên nữa, cho nên vui thích thường xui ta làm những việc mà sau ta phải hối hận. Những thị dục như hút thuốc, uống rượu, không phải là tự nhiên mà là do tập tục. | CHƯƠNG III CHỨC VỤ CỦA VUI THÍCH VÀ ĐAU KHỔ TRONG CUỘC SINH HOẠT VÀ TRONG SỰ GIÁO DỤC I. Vui thích chỉ dẫn ta nhưng không chắc chắn. Phải dùng lý trí để xét lại nữa. Trong cuộc sinh hoạt vui thích có 2 chức vụ 1 Nó chỉ dẫn ta cho ta biết cái nào hiện thời lợi cho ta. Nhưng những tập quán và di truyền làm sai lạc sự hoạt động của ta đi không hợp với tự nhiên nữa cho nên vui thích thường xui ta làm những việc mà sau ta phải hối hận. Những thị dục như hút thuốc uống rượu không phải là tự nhiên mà là do tập tục cả. Nếu ta theo sở thích của ta mà thoả mãn những thị dục đó thì nguy lắm. Vì vậy khi loài người còn dã man vui thích chỉ dẫn rất đúng rất chắc. Loài người càng văn minh thì càng không tin được ở vui thích. Vả lại vui thích cũng có cái cao cái thấp có cái vui cho vật chất có cái vui cho trí não có cái vui cho tâm hồn. Cái vui sau này cao nhất bền bĩ nhất và ít mê hoặc nhất. Ta nên chọn nó . 2 Vậy vui thích chỉ dẫn không chắc chắn ta còn phải hỏi lý trí của ta nữa. Nhưng nó giúp sức ta rất đắc lực vì nó khuyến khích ta nâng đỡ ta. Hình như Hoá công đặt nó trên đường đời của ta để ta quên mệt nhọc khỏi nản lòng mà cứ tiến tới. Nếu con đường đạo đức toàn những chông gai như nhiều người tin thì hỏi ai là người có can đảm đi đến cùng đường được II. Chức vụ của đau khổ quan trong hơn chức vụ của vui thích Chức vụ của đau khổ cũng quan trọng như chức vụ của vui thích . Tự bản thể của nó thì đau khổ không phải là một cái hay nhưng ảnh hưởng của nó nhiều khi lại rất tốt. Trước hết nó giúp ta biết thưởng thức cái vui. Ý đó Musset đã diễn ra một cách hùng hồn trong bài Nuit d Octobre của ông Nếu anh không tìm thấy vài tiếng khóc xưa ở trong hoa cỏ lá trong thơ của Petrarque trong tiếng chim hót trong nghệ thuật của Michel Agle trong tự nhiên của Shakespeare thì anh có yêu những cái đó không Nhờ có đau khổ mà ta biết tránh những tai nạn nó rình ta. Thấy đau đớn trong cơ thể là ta phải tìm cách trừ nó ngay chừa ngay những tật xấu xa ngay những tửu sắc bỏ thói lười biếng vì .
