Ai là người biết suy tư thì bước qua một tuổi nào đó, ít gì trong đời cũng có một vài lần thắc mắc về đời sống, lối sống của mình, xét lại xem những điều mà từ trước mình vẫn tin là đúng, là thiện - tin một cách dễ dàng vì tưởng ảnh hưởng của giáo dục, và tập dục - có thực là đúng, là thiện không, cư xử với mọi người như vậy có phải không, vợ con như vậy có hợp lý không, đối với chính quyền độc tài thì thái độ phải ra. | Chấp nhận cuộc đời Nguyễn Hiến Lê Tựa Ai là người biết suy tư thì bước qua một tuổi nào đó ít gì trong đời cũng có một vài lần thắc mắc về đời sống lối sống của mình xét lại xem những điều mà từ trước mình vẫn tin là đúng là thiện - tin một cách dễ dàng vì tưởng ảnh hưởng của giáo dục và tập dục - có thực là đúng là thiện không cư xử với mọi người như vậy có phải không vợ con như vậy có hợp lý không đối với chính quyền độc tài thì thái độ phải ra sao thế nào là yêu nước khi nào thì nên giúp người kiếm tiền để làm gì đây và sống để làm gì đây . vân vân . Nếu là một vĩ nhân thì sau những lần trầm tư đó như Đức Thích Ca dưới gốc cây bồ đề Đức Ki Tô ở trong núi - chẳng những nhân sinh quan thay đổi hẳn mà còn gây được một cuộc cách mạng trong xã hội ảnh hưởng tới hậu thế nữa không phải là một vĩ nhân thì sau vài đêm trằn trọc hoặc vài ngày thơ thẩn bên bờ suối trên bãi biển ta cũng tìm lại được sự bình tĩnh trong lòng ta thỏa thuận với ta hơn do đó thỏa thuận với đời hơn vì sự bất mãn về đời nguyên do chỉ tại sự bất mãn về bản thân ta tại ta sống mâu thuẫn với những quy tắc của ta chứ không có gì khác. Thường thường phải gặp một ta họa chúng ta mới ôn lại tất cả dĩ vãng xét lại tất cả những tin tưởng của mình một cách triệt để và khi cuộc khủng hoảng qua rồi mười người thì có tới chín người tìm lại được lẽ sống hân hoan thốt lên câu Đời vẫn là đáng sống . Tác giả Luise Rinser mà tôi đoán là một người Đức gốc Do Thái ngay từ nhỏ đã có tinh thần độc lập không tin hết những lời gia huấn nghiêp khắc lớn lên sống một cuộc đời rất chìm nổi một lần bị Đức Quốc xã bắt giam suýt bị xử tử hai đời chồng - chồng trước chết chồng sau li dị - chín lần phải rời những căn nhà gian lao mới xây được rốt cuộc bỏ nước Đức cũng không qua Israel mà xin cư trú ở Ý tóm lại đã chịu nhiều cuộc khủng hoảng về tinh thần nên đã có nhiều suy tư về cuộc sống mà tìm ra được một nhân sinh quan không bi mà cũng không lạc một cách dễ dãi nhưng can đảm nhân từ và thông minh. Trong tập này bà ghi những .
