Chúng ta là những con người có giáo dục nên biết thế nào là lễ phép. Chúng ta biết phải giới thiệu nhau ra sao, chào hỏi ra sao, nhường bước những ai, ngồi ăn ra sao. Những cái đó của cha mẹ dạy cho chúng ta từ hồi nhỏ. Có những cuốn sách chuyên môn chỉ tỉ mỉ các quy tắc xã giao nữa. Nhưng nói thực ra, mới chỉ học những quy tắc đó thôi thì chưa đủ, vì quan trọng nhất là phải thực hành cho thành thói quen. Phải làm sao phải phản ứng cho. | Sự lễ phép phải phát tự đáy lòng Chúng ta là những con người có giáo dục nên biết thế nào là lễ phép. Chúng ta biết phải giới thiệu nhau ra sao chào hỏi ra sao nhường bước những ai ngồi ăn ra sao. Những cái đó của cha mẹ dạy cho chúng ta từ hồi nhỏ. Có những cuốn sách chuyên môn chỉ tỉ mỉ các quy tắc xã giao nữa. Nhưng nói thực ra mới chỉ học những quy tắc đó thôi thì chưa đủ vì quan trọng nhất là phải thực hành cho thành thói quen. Phải làm sao phải phản ứng cho nhanh như cái máy chứ không thể gặp mỗi trường hợp lại suy nghĩ tự hỏi phải làm ra sao đừng làm ra sao. Nếu được gia đình dạy dỗ cho từ hồi nhỏ thì tốt hơn cả thấy cha mẹ cư xử mà mình bắt chước lâu rồi thành được bản tính nhất nhì tức một thói quen. Triết gia Schopenhauer viết một ngụ ngôn để giảng quan niệm của ông về sự lễ phép như sau gặp một mùa đông lạnh quá mấy con nhím phải ngồi sát lại nhau cho ấm nhưng lông con nọ đâm vào con kia chúng lại phải dang ra dang ra thì lại thấy lạnh chúng lại phải ngồi xích lại và lần này chúng kiếm được cách làm sao ngồi kề nhau mà lông không đâm nhau. Schopenhauer cho sự xích lại gần nhau một cách vừa phải đó gọi là lễ phép . Loài người mà ráng có những cử chỉ ngôn ngữ vẻ nhìn ra sao cho không mất lòng nhau như vậy đã là quý rồi. Nếu ai cũng xích lại gần nhau một cách vừa phải ân cần nhã nhặn với nhau thì mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn nhiều rồi. Nhưng Schopenhauer vốn ghét đời nên không thấy rằng thứ lễ phép của những con nhím đó chưa đủ cho loài người. Tôi biết một số người rất có gia giáo có thể coi là lễ độ rất mực. Không khi nào họ làm trái phép xã giao nhưng lễ độ của hạng người lịch sự đó sao mà lạnh nhạt thế. Họ tự cao tự đại có thái độ cách biệt đối với người khác. Sự lễ phép lạnh lùng đó trái hẳn với sự lễ phép chân thực trái với tình thương. Trong tiểu thuyết Thanh khí Les affinitiés élective của Goethe nàng Ottilic duyên dáng và hay suy tư viết trong nhật kí câu này Có một sự lễ phép của lòng phát từ đáy lòng ra nó gần với tình thương. Nhờ đó mà cử chỉ của ta .
