Diện mạo Tây Nguyên Khi người Xơđăng ra trận - Người Xơđăng là một dân tộc thợ rèn. Xứ sở của họ, có những dải núi cổ, giàu mỏ sắt. Khi công việc nương rẫy đã xong, hơn sáu mươi làng lo đi khai thác quặng, nấu luyện, rèn, và đưa đi bán dưới dạng rìu, cuốc, xà-gạc, dao, dáo và kiếm. | PHầNIV Diện mạo Tây Nguyên Khi người Xơđăng ra trận - Người Xơđăng là một dân tộc thợ rèn. Xứ sở của họ có những dải núi cổ giàu mỏ sắt. Khi công việc nương rẫy đã xong hơn sáu mươi làng lo đi khai thác quặng nấu luyện rèn và đưa đi bán dưới dạng rìu cuốc í xà-gạc dao dáo và kiếm. Dù họ đã cung cấp khá nhiều các thứ ấy cho những người í láng giềng họ vẫn còn có thể xuất khẩu số lượng lớn nếu họ không thiếu công cụ và phương pháp để xuất khẩu. Một cái bệ gồm hai ống lớn trong đó chuyển động những pít-tông làm bằng da nai một tảng đá hoa cương làm đe và một hòn đá làm búa là tất cả đồ lề trong nhà máy của họ. Người Xơđăng không dệt vải nghề rèn chiếm hết thời gian rảnh rỗi của họ và cung cấp cho họ mọi thứ cần thiết bằng con đường trao đổi. ì Khi một làng muốn tấn công một làng khác họ không bao giờ lên đường mà không ì bói xem chiến dịch có thành công hay không. Họ chẳng thiếu phương tiện để đảm bảo việc đó. Trước khi bước ra khỏi nhà rông họ bói bằng một cái rễ cây rất có í hiệu lực tiên tri. Một trong những người chỉ huy cuộc tấn công chặt cái rễ ra làm ba í khúc mà ông ta đặt trên lưỡi kiếm của mình và sau đó để cho chúng rơi xuống từng ì cái một trên chiếc khiêng của ông vừa khấn. Nếu các lát rễ quay về phía thuận lợi đoàn quân sẽ bách thắng. Lúc ấy những chiến binh dũng cảm nhất đứng dậy cầu xin Thần cho một thành quả thật tốt đẹp và trình với Thần các nguyên do của cuộc chiến. Rồi ông ra đi. Tất cả những người khác lộn xộn đi theo ông trang bị khiên ná kiếm và giáo. Ngày hôm đó mỗi người đều đóng chiếc khố đẹp nhất mặc áo nếu họ có và một tấm vải nhỏ màu trắng hay xanh mà họ vắt chéo ngang ngực làm vật trang trí. Tất cả đồ dự phòng gồm một suất gạo và thuốc hút đủ ba ngày. Các chiến binh đôi khi chia thành hai hay ba tốp và quy định một điểm tập kết. Vừa ra khỏi làng họ vừa đi vừa lắng nghe tiếng chim. Nếu tiếng chim báo điềm lành lại thêm không gặp chuột trên đường nai không tác trong rừng thế là họ đi rất hăng hái và dũng mãnh. Đôi khi họ thấy một con chim .
