Bộ máy hành chính Hoá Châu thời Lê sơ (1428 - 1527) 2 Huyện thời Lê có một viên trưởng quan gọi là Tri huyện, cùng một viên phó quan gọi là Huyện thừa. Các chức quan này trực tiếp cai quản các công việc trong huyện. Hoạt động cơ bản của huyện là quản lý các xã thuộc huyện mình. Có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý đất đai, thuế khoá và dân đinh của các xã. Đây là đơn vị hành chính quan trọng còn tồn tại đến ngày nay. Tổ chức và hoạt động cai. | Bộ máy hành chính Hoá Châu thời Lê sơ 1428 - 1527 2 Huyện thời Lê có một viên trưởng quan gọi là Tri huyện cùng một viên phó quan gọi là Huyện thừa. Các chức quan này trực tiếp cai quản các công việc trong huyện. Hoạt động cơ bản của huyện là quản lý các xã thuộc huyện mình. Có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý đất đai thuế khoá và dân đinh của các xã. Đây là đơn vị hành chính quan trọng còn tồn tại đến ngày nay. Tổ chức và hoạt động cai trị cấp xã Nếu trong xã hội Việt Nam truyền thống gia đình thường được coi là tế bào của xã hội thì làng xã là đơn vị cố kết nhiều gia đình lại là tổ chức mô của xã hội đó. Tuy nhiên sự phát triển nội tại của làng xã không nhất thiết tỷ lệ thuận với sự gia tăng mức độ quản lý làng xã và sự can thiệp vào đời sống làng xã của nhà nước phong kiến. Trong từng giai đoạn của lịch sử hai yếu tố trên phát triển theo chiều tỉ lệ nghịch nhà nước mạnh thì làng xã yếu đi và khi nhà nước yếu đi thì làng xã lại mạnh lên. Dưới triều Lê chính sách dĩ nông vi bản trọng nông ức thương được thi hành. Vì vậy mối quan tâm hàng đầu của chính quyền nhà nước là việc quản lý chặt chẽ nông thôn nắm cho được làng xã thông qua việc quản lý ruộng đất và quản lý dân đinh. Vương triều Lê Sơ thông qua chính sách và luật pháp nhất là phép quân điền đã cơ bản làm được điều đó. Triều đình trung ương một mặt đảm bảo giúp đỡ và mặt khác làm kiểm soát can thiệp vào mọi mặt đời sống của làng xã. Hoá Châu tuy là vùng đất mới thành lập và nằm xa chính quyền trung ương song không thoát khỏi tình trạng đó. Hoá Châu thời Lê Sơ có 180 xã với sự phân bố như sau Đan Điền 65 xã Kim Trà 72 xã và Tư Vinh 43 xã. Đứng đầu xã có chức đại và tiểu tư xã. Bên cạnh còn các chức xã quan và xã chính. Năm 1428 Lê Lợi đặt xã quan xã lớn từ 100 người trở lên có 3 xã quan xã bậc trung từ 50 người trở lên có 2 xã quan xã nhỏ từ 10 người trở lên có 1 xã quan 9 . Đến đời Thánh Tông định lại đại xã gồm 500 hộ trở lên trung xã 300 hộ trở lên và tiểu xã 100 hộ trở lên. Như vậy phạm vi .
