Đại Việt - thời kỳ phân liệt Trịnh Nguyễn (1600 - 1777) 1 Họ Trịnh: Trịnh Tùng : 1570 - 1623 Trịnh Tráng: 1623 - 1657 Trịnh Tạc: 1657 - 1682 Trịnh Căn: 1682 - 1709 Trịnh Cương: 1709 - 1729 Trịnh Giang: 1729 - 1740 Trịnh Doanh: 1740 - 1767 Trịnh Sâm: 1767 - 1782 Trịnh Cán: 1782 - 1783 Trịnh Khải: 1783-1786 Họ Nguyễn: Nguyễn Hoàng: 1600 - 1613 Nguyễn Phúc Nguyên: 1613 - 1635 Nguyễn Phúc Lan: 1635-1648 Nguyễn Phúc Tần: 1648-1687 Nguyễn Phúc Trăn: 1687-1691 Nguyễn Phúc Chu: 1691-1725 Nguyễn Phúc Trú: 1725-1738 Nguyễn Phúc Khoát: 1738-1765 Nguyễn. | Đại Việt - thời kỳ phân liệt Trịnh Nguyễn 1600 - 1777 1 Họ Trịnh Trịnh Tùng 1570 - 1623 Trịnh Tráng 1623 - 1657 Trịnh Tạc 1657 - 1682 Trịnh Căn 1682 - 1709 Trịnh Cương 1709 - 1729 Trịnh Giang 1729 - 1740 Trịnh Doanh 1740 - 1767 Trịnh Sâm 1767 - 1782 Trịnh Cán 1782 - 1783 Trịnh Khải 1783-1786 Họ Nguyễn Nguyễn Hoàng 1600 - 1613 Nguyễn Phúc Nguyên 1613 - 1635 Nguyễn Phúc Lan 1635-1648 Nguyễn Phúc Tần 1648-1687 Nguyễn Phúc Trăn 1687-1691 Nguyễn Phúc Chu 1691-1725 Nguyễn Phúc Trú 1725-1738 Nguyễn Phúc Khoát 1738-1765 Nguyễn Phúc Thuần 1765-1777. I. Quá trình phân ly hai đàng Trong lúc họ Trịnh loay hoay tập trung sức lực hòng tiêu diệt họ Mạc thì một thế lực khác nổi lên và lần lần tách ly khỏi quỹ đạo của họ Trịnh. Đó là họ Nguyễn mà khởi đầu là Nguyễn Hoàng con của Nguyễn Kim. Sau khi Nguyễn Kim bị hại chết quyền hành đều ở trong tay của Trịnh Kiểm Trịnh Kiểm nắm hết quyền lãnh đạo nhưng vẫn lo sợ các con của Nguyễn Kim tranh giành nên đã giết người con lớn của Nguyễn Hoàng là Nguyễn Uông Người con khác của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng giả bị bệnh tâm thần để tránh nguy hiểm và cho người đến hỏi kế Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trạnh Trình trả lời Hoành sơn nhất đái vạn đại dung thân một dãy Hoành Sơn kia có thể yên thân được muôn đời . Nguyễn Hoàng bèn nhờ chị là Ngọc Bảo xin cùng Trịnh Kiểm cho ông vào trấn đất Thuận Hóa. Năm 1558 Nguyễn Hoàng được phép vào Nam bèn đem theo họ hàng của mình cùng nhiều quân sĩ nhân tài gốc Thanh Nghệ. Ông đóng tại xã ái Tử huyện Vủ Xương thành lập bộ máy hành chính trên vùng đất mới và tập trung vào việc khai phá đất đai. Công việc của ông đạt được nhiều kết quả. Năm 1569 ông được vua Lê cho trấn nhậm luôn cả đất Quảng Nam. Sau khi Trịnh Tùng đuổi được họ Mạc lên Mạn Bắc và đưa vua Lê về thành Thăng Long vào năm 1592 Nguyễn Hoàng ra chầu vua và ở lại đấy trong tám năm để giúp Trịnh Tùng đánh họ Mạc. Ông đã đánh thắng nhiều trận to ở Sơn Nam Hải Dương Võ Nhai. hai lần hộ giá vua Lê đến Nam Quan hội kiến cùng sứ nhà Minh. Vào năm 1600 .
