Vài nét về nhà Lý (1010-1225) 3 V. Nhân vật tiêu biểu Ngoài những ông vua lỗi lạc của nhà Lý như Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, nước Việt thời Lý còn có những nhân vật nổi tiếng như Lê Phụng Hiểu, Lý Đạo Thành, Lê Văn Thịnh. đặc biệt có Lý Thường Kiệt, một nhà quân sự tài ba và ỷ Lan Nguyên phi, một người phụ nữ đã phát huy được khả năng trong việc cai trị đất nước. ỷ Lan nguyên phi ỷ Lan quê ở làng Thổ Lỗi (Thuận Thành, Hà. | Vài nét về nhà Lý 1010-1225 3 V. Nhân vật tiêu biểu Ngoài những ông vua lỗi lạc của nhà Lý như Lý Thái Tổ Lý Thái Tông Lý Thánh Tông Lý Nhân Tông nước Việt thời Lý còn có những nhân vật nổi tiếng như Lê Phụng Hiểu Lý Đạo Thành Lê Văn Thịnh. đặc biệt có Lý Thường Kiệt một nhà quân sự tài ba và ỷ Lan Nguyên phi một người phụ nữ đã phát huy được khả năng trong việc cai trị đất nước. ỷ Lan nguyên phi ỷ Lan quê ở làng Thổ Lỗi Thuận Thành Hà Bắc . Năm 1062 vua Lý Thánh Tông đã 40 tuổi mà không có con nên thường đi các nơi để cầu tự. Một hôm vua qua làng Thổ Lỗi trong khi mọi người đổ ra đường xem xa giá thì bà đang hái dâu chỉ đứng dựa cây lan mà nhìn. Vua thấy thế làm lạ cho gọi đến để hỏi. Thấy bà xinh đẹp đối đáp dịu dàng lại thông minh sắc sảo vua đưa về cung và phong làm ỷ Lan phu nhân. Năm 1066 bà sinh Thái tử Càn Đức và được phong là Nguyên phi. Lúc bấy giờ giữa Đại Việt và Champa đang xảy ra chiến tranh biên giới. Vua Lý Thánh Tông phải thân chinh đi đánh 1069 . Vua giao cho bà quyền giám quốc. Sau nhiều trận không thành công Lý Thánh Tông rút quân về nước. Trên đường về kinh đô nghe báo là bà ỷ Lan thay vua trị nước được yên vui Thánh Tông nghĩ Người đàn bà trị nước còn được như thế ta đi đánh Chiêm Thành không thành công thế ra đàn ông hèn lắm à Vua đem quân trở lại và lần này chiến thắng. Năm 1072 Lý Thánh Tông mất Thái tử Càn Đức mới bảy tuổi lên nối ngôi. Bà được phong làm Thái phi. Có tài liệu ghi rằng lúc bấy giờ Thái hậu họ Dương buông rèm lo việc triều chính. ỷ Lan lên làm Hoàng Thái Hậu tức Linh Nhân Thái Hậu giúp vua trị nước. Trước họa nhà Tống lăm le xâm lăng Đại Việt bà đã nghe theo lời Lý Thường Kiệt gọi Lý Đạo Thành trở lại giữ chức Thái phó Bình Chương quân quốc trọng sự để lo việc triều chính. Đây là lúc triều đình nhà Lý tổ chức thắng lợi cuộc kháng chiến chống quân Tống. Lý Thường Kiệt đã đem quân đánh sang tận Ung Châu Liêm Châu năm sau chận đứng quân xâm lăng ở sông Như Nguyệt buộc chúng phải rút về nước. Trong việc trị nước Thái hậu coi .
