Sáu năm sau, năm 1886, tình hình tỉnh Rạch Giá bắt đầu khả quan hơn. Báo cáo của tham biện ngày 8/8/1886 nêu vài chi tiết : — Trong 7 người dân, tỷ lệ là 4 người Cao Miên, 3 người Việt. — Biến cố ở Kinh thành Huế (vụ Tôn Thất Thuyết và vua Hàm Nghi 1885) chẳng gây xúc động gì rõ rệt trong dân gian; — Đường bộ quá ít, dân chúng ao ước đường thủy phát triển thêm. Mọi việc xê dịch đều dùng đường thủy | Lịch sử Khẩn hoang Vùng Rạch Giá 2 Sáu năm sau năm 1886 tình hình tỉnh Rạch Giá bắt đầu khả quan hơn. Báo cáo của tham biện ngày 8 8 1886 nêu vài chi tiết Trong 7 người dân tỷ lệ là 4 người Cao Miên 3 người Việt. Biến cố ở Kinh thành Huế vụ Tôn Thất Thuyết và vua Hàm Nghi 1885 chẳng gây xúc động gì rõ rệt trong dân gian Đường bộ quá ít dân chúng ao ước đường thủy phát triển thêm. Mọi việc xê dịch đều dùng đường thủy. Dân ra chợ mua bán thường dùng đường biển cho nhanh hơn. ở vùng Cái Lớn Mũi Gảnh nạn chìm ghe thường xảy ra. Năm 1883 đã bắt dân xâu đào con kinh gọi là kinh Ông Hiển để đi từ sông Cái Bé từ rạch Tà Niên ra chợ mà khỏi vượt biển. Kinh này tiếp tục đào đến năm 1886. Đường liên lạc từ Rạch Giá đến Châu Đốc gần như không có dân chúng dùng xuông nhỏ theo đường quanh len lỏi giữa rừng tràm. Đào xong con kinh từ Cạnh Đền ăn xuống Cà Mau kinh Bạch Ngưu dùng dân xâu làng Vĩnh Lộc. Con lộ chiến lược quan trọng nhứt trong tỉnh chạy từ chợ Rạch Giá vô Minh Lương khoảng 15 cây số . Minh Lương làm xóm sung túc từ lâu đời gồm đa số người Miên. Lộ này vạch sẵn hồi xưa nay tu bổ lại để đem thơ từ chạy ngựa. Trường học tại tỉnh lỵ lợp lá ngưng dạy từ mấy năm qua đang bắt đầu hoạt động trở Năm 1885 trong toàn tỉnh có 6 trường tổng trường ở Minh Lương không đem lại kết quả vì thiếu giáo viên. Dân bộ chịu thuế năm 1883 là người năm 1886 là người. Kết quả này thâu được là nhờ lập bộ kỹ lưỡng hơn trước. Bộ điền năm 1883 8000 mẫu năm 1886 10000 mẫu. Đất ruộng khó kiểm soát vì dân làm ruộng không đều hễ thất mùa thì họ dời chỗ. Nhiều vùng đất 3 năm mới có làm một mùa ruộng. Tại chợ từ 4 năm qua đã lập một lò gạch nhưng xấu về phẩm chất. Vì chưa cấp bằng khoán thổ cư nên chẳng ai dám xây nhà gói sợ sau này bị đuổi. Việc mua bán xáo trộn vì giá tiền kẽm bị sụt. Tiền điếu bằng đồng phiếu lại khó xài nhà nước phát ra khi dân lãnh ngân phiếu nhưng dân đem tiền điếu đóng trở lại cho công xi khi mua á phiện và rượu. Tóm lại tỉnh Rạch Giá gồm luôn Cà Mau là miếng mồi khó
