Vùng Cần Thơ thời Mạc Thiên Tứ mang tên là Trấn Giang, vào năm 1793. Mãi đến khi người Pháp xâm chiếm, Cần Thơ là vùng không quan trọng. Ngọn rạch Cần Thơ ăn thông qua sông Cái Bé rồi ra vịnh Xiêm La nhưng không rõ rệt. Đời Tự Đức, Đại nam Nhất thống chí mô tả khúc đường ấy : | Khẩn hoang Cần Thơ đầu cầu và thủ đô miền Hậu giang 1 Vùng Cần Thơ thời Mạc Thiên Tứ mang tên là Trấn Giang vào năm 1793. Mãi đến khi người Pháp xâm chiếm Cần Thơ là vùng không quan trọng. Ngọn rạch Cần Thơ ăn thông qua sông Cái Bé rồi ra vịnh Xiêm La nhưng không rõ rệt. Đời Tự Đức Đại nam Nhất thống chí mô tả khúc đường ấy Cuối đông qua xuân nước khô bùn cứng ghe thuyền qua lại không được từ mùa hạ qua đông nước mưa tràn bờ thì ghe thuyền cỡi lên trên cỏ và bèo mà đi cứ trông theo phía tả hay phía hữu rừng cây mà nhận dấu đường. Nơi đây không có bóng người có rất nhiều muỗi và đĩa người qua lại rất khổ sở. Tóm lại Cần Thơ chỉ đông đúc ở phía sát bờ Hậu giang. Về giao thông và kinh tế từ đời họ Mạc đến lúc người Pháp đến lúa gạo ở Rạch Giá và ở Cà Mau thì xuất cảng cho những ghe Hải Nam vào chợ Cà Mau và Rạch Giá lúa gạo ở Sóc Trăng và Ba Thắc thì bán theo cửa Ba Thắc bản đồ Pháp ghi là cửa Tranh De chắc là do chữ Trấn Di đọc trại rồi âm lại . Vùng Cần Thơ chỉ là những xóm sung túc bên rạch Cần Thơ và rạch Bình Thủy phía bắc là vùng Ô Môn có đất giồng khá tốt. Đời Gia Long Cần Thơ thuộc về huyện Vĩnh Định năm Minh Mạng thứ 13 1832 nhập qua phủ Tân Thành do Sa Đéc cai quản . Vùng Ô Môn đời Tự Đức và có lẽ từ các đời trước là khu vực ít nhiều tự trị của người Miên nên Đại nam Nhất thống chí gọi là thổ huyện . Thoạt tiên người Pháp đặt Cần Thơ vùng rạch Cần Thơ và Ô Môn là hạt nhưng không quan trọng bằng hạt Long Xuyên Đông Xuyên hoặc Sóc Trăng. Nghị định ngày 30 4 1872 lại đặt ra Trà Ôn phần đất của Cần Thơ nhập qua Trà Ôn. Hạt Trà Ôn lại bị giải tán để rồi ngày 23 2 1876 tái lập hạt Cần Thơ với chợ Cần Thơ là tỉnh lỵ Trà Ôn chỉ còn vai trò quận lỵ nhưng là quận lỵ quan trọng nhứt nhì của tỉnh. Pháp không lầm khi chọn Trà Ôn làm trung tâm quan trọng. Việc bán lúa gạo ra nước ngoài lần hồi không còn do các hải cảng Cà Mau Rạch Giá phía vịnh Xiêm La hoặc Bãi Xàu bờ Hậu giang đảm nhận như trước nữa. Ghe buồm Hải Nam tuy to chở nặng nhưng làm sao cạnh tranh nổi với các .
