Chùa Ba Đồn ở Huế , nơi có những Cồn mồ liệt sĩ chống Pháp lớn nhất nước Dọc theo đường Tam Thai về phía Đài Liệt sĩ và Nghĩa trang Thành phố, cách phía đông đàn Nam Giao chừng 200 m, có ba bãi cỏ chỉ xanh rờn bằng phẳng giống như ba cái sân bóng. Ở giữa nổi lên một ngôi chùa nhỏ mang tên Ba Đồn và nhiều lăng mộ của bá tánh (trăm họ) chen vào giữa các bãi cỏ rộng. Hàng chục thập niên qua, không biết bao nhiêu người lui tới thăm Đài Liệt. | Chùa Ba Đồn Huế Chùa Ba Đồn ở Huế nơi có những Cồn mồ liệt sĩ chống Pháp lớn nhất nước Dọc theo đường Tam Thai về phía Đài Liệt sĩ và Nghĩa trang Thành phố cách phía đông đàn Nam Giao chừng 200 m có ba bãi cỏ chỉ xanh rờn bằng phẳng giống như ba cái sân bóng. Ở giữa nổi lên một ngôi chùa nhỏ mang tên Ba Đồn và nhiều lăng mộ của bá tánh trăm họ chen vào giữa các bãi cỏ rộng. Hàng chục thập niên qua không biết bao nhiêu người lui tới thăm Đài Liệt sĩ thăm mồ mả đi viếng cảnh phía sau núi Bân nhưng ít người để ý tìm hiểu gốc tích chùa Ba Đồn tìm hiểu vì sao ba bãi cỏ chỉ xanh rờn ấy là vườn tược nhà ai mà không thấy có nhà cửa mồ mã hay bất cứ một loại cây bụi gì mọc lên trên ấy Cuối năm 2002 hoạ sĩ Bửu Chỉ 1948-2002 qua đời và táng ở cuối một bãi cỏ lớn ngay sau lưng chùa Ba Đồn chuyện xưa nay ít người để ý bổng cợm lên nhiều nhà văn nhà báo độc giả ở các nơi hỏi tôi về sự tích chùa Ba Đồn và hiện tượng lạ của những bãi cỏ xanh trước và sau chùa. Đây là một vấn đề có liên quan đến lịch sử rất hệ trọng nhân nhớ lại 120 năm Ngày Thất thủ Kinh đô 1885-2005 tôi viết bài nầy. 1. Lịch sử chùa Ba Đồn Năm 1803 để xây dựng Kinh thành Phú Xuân vua Gia Long 1802-1819 cho giải tỏa 8 ngôi làng ở bờ bắc sông Hương. Nhà cửa và mồ mả phải dời đi nơi khác. Những mồ mả không có người chịu trách nhiệm thì nhà nước cho dời lên tại vùng rừng mà ngày nay gọi là Xóm Hành thôn Tứ Tây thuộc xã Thủy An thành phố Huế. Cồn mồ ossuaires 8 làng ra đời. Năm Quí hợi 1803 tại Cồn mồ 8 làng vua Gia Long cho dựng bia đá cao 1 51m rộng 1 110m với nội dung Ân Tứ Hiệp Táng Vô Tự Chi Mộ Vua cho hợp táng những người không người thờ tự . Dòng lạc khoản bên phải đề Vị dĩ bách cận thành trì thiên táng tại thử Vì lẽ bức cận thành trì nên dời chôn tại đây . Lạc khoản bên trái ghi Tuế thứ Quý hợi niên tam nguyệt sơ thất nhật phụng khắc Kính vâng mệnh khắc ngày 7 tháng 3 năm Quý hợi tức là ngày . Tiếp sau khi xây dựng đàn Nam Giao và lăng Gia Long các mồ vô chủ lại được dời đến tiếp tạo thành hai cồn mồ
