Chương 2: Các hệ sinh thái vùng ven bờ Hệ sinh thái cửa sông Cửa sông (estuary) là thủy lực ven bờ tương đối kín, nơi mà nước ngọt và nước biển gặp nhau và trộn lẫn vào nhau. | 13 Chương 2. CÁC HỆ SINH THÁI VÙNG VEN BỜ I. Hệ sinh thái cửa sông 1. Các kiểu cửa sông Cửa sông estuary là thuỷ vực ven bờ tương đối kín nơi mà nước ngọt và nước biển gặp nhau và trộn lẫn vào nhau. Các đặc trưng về địa mạo lịch sử địa chất và điều kiện khí hậu tạo nên sự khác biệt về tính chất vật lý và hoá học của các kiểu cửa sông. Kiểu tiêu biểu nhất là cửa sông châu thổ ven bờ coastal plain estuary . Các cửa sông thuộc kiểu này được hình thành vào cuối kỷ băng hà muộn khi nước biển dâng lên ngập các châu thổ sông ven bờ biển. Kiểu cửa sông thứ hai là vịnh nửa kín semi-enclose bay hoặc đầm phá lagoon . Ở đây các doi cát song song với đường bờ hình thành và ngăn cản một phần sự trao đổi nước từ biển. Độ muối trong các đầm khác nhau nhiều phụ thuộc vào điều kiện khí hậu. Kiểu cửa sông cuối cùng là vịnh hẹp. Các thung lũng này bị trũng bởi hoạt động băng hà và sau đó bị ngập bởi nước biển. Chúng đặc trưng bởi cửa nông làm hạn chế trao đổi nước trong vịnh với biển. Các kiểu cửa sông còn được phân chia bằng cơ sở khác dựa trên xu thế biến thiên của độ muối. Nước ngọt có tỷ trọng nhỏ hơn nước biển khi gặp nhau nước ngọt sẽ nổi trên nước biển. Chúng sẽ trộn lẫn khi tiếp xúc quá trình này khác nhau do nhiều yếu tố. Khi cột nước thẳng đứng có độ muối cao nhất ở đáy và thấp nhất ở tầng mặt ngưới ta gọi là kiểu cửa sông dương positive estuary . Ở vùng khô hạn lượng nước ngọt từ sông nhỏ và tốc độ bay hơi cao hình thành kiểu cửa sông âm negative estuary . Đặc trưng của nó là nước mặn đi vào bề mặt và đôi khi được pha loãng bởi lượng nước ngọt nhỏ. Kiểu cửa sông mang tính chất mùa seasonal estuary hình thành ở vùng có mùa mưa và mùa khô rõ rệt. Độ muối ở đây thay đổi theo thời gian chứ không phải thay đổi theo không gian. 2. Các đặc trưng môi trường Chế độ thuỷ lý hoá ở vùng cửa sông thay đổi trong giới hạn lớn làm cho môi trường gây ra nhiều áp lực đối với sinh vật. Sự thay đổi chế độ muối là đặc trưng cơ bản ở cửa sông và phụ thuộc vào mùa địa hình thuỷ triều và lượng .
