Phan Huy Ôn, nhà sử học kiêm toán học ở thế kỷ XVIII 2 Thật ra, những điểm cơ bản và kết cấu chung của phép toán đó, vốn có từ cuốn sách của Lương Thế Vinh và Phạm Hữu Chung đã trình bày lại trong quyển sách của mình, trước khi tóm tắt bằng bài ca chữ nôm. Nhưng phần sáng tạo của Huy Ôn ở chỗ nói về phần áp dụng, như phần nói về bàn tính, phần nói về chở thuyền, đắp đê, hoặc các thí dụ thực hành. Tất nhiên, những cách tính qua con tính ngũ phân. | Phan Huy Ôn nhà sử học kiêm toán học ở thế kỷ XVIII 2 Thật ra những điểm cơ bản và kết cấu chung của phép toán đó vốn có từ cuốn sách của Lương Thế Vinh và Phạm Hữu Chung đã trình bày lại trong quyển sách của mình trước khi tóm tắt bằng bài ca chữ nôm. Nhưng phần sáng tạo của Huy Ôn ở chỗ nói về phần áp dụng như phần nói về bàn tính phần nói về chở thuyền đắp đê hoặc các thí dụ thực hành. Tất nhiên những cách tính qua con tính ngũ phân như vậy so với cách tính máy điện tử hiện nay thì quá lạc hậu nhưng đối với cuộc sống đời xưa thì quả là một bước tiến. Đặc biệt sau mỗi phần lý thuyết Huy Ôn đều có làm diễn ca chữ Hán theo lối cổ thi. Chỉ tiếc là trước đó Phạm Hữu Chung đã lưu ý tóm tắt bằng diễn ca chữ Nôm thì Huy Ôn lại tóm tắt bằng diễn ca chữ Hán. Phép tính ở đây là phép tính ngũ phân và bội số ngũ phân áp dụng vào bàn tính tương đương với phép tính thập phân thông thường đi từ số 1 cho đến số tỉ và vô cùng vô tận. Ý này được tóm trong bài diễn ca Toán sô thập phân Nhất thập bách thiên nhất vạn vị Thập vạn bách vạn thiên vạn thị Vạn vạn vi ức thập ức khỉ Bách ức thiên ức vạn ức chí Thập vạn ức bách vạn ức tỉ Thiên vạn ức vạn vạn ức chỉ. Đại ý Phép đếm trong toán Một mười trăm nghìn tới một vạn Mười vạn trăm vạn nghìn vạn Một vạn vạn gọi là ức rồi mười ức Trăm ức nghìn ức vạn ức Mười vạn ức trăm vạn ức là tỉ Nghìn vạn ức vạn vạn ức là chỉ Trong toán học theo hệ thống thập phân thì bảng cửu chương là quan trọng được coi như cái chìa khoá để giải các loại tính Phạm Hữu Chung đã nhắc đến việc Lương Thế Vinh soạn ra bản cửu chương ở Việt Nam ta. Đoạn đầu bài Cửu chương toán pháp ca của Hữu Chung như sau Nhân tòng thả luận pháp toán Học cho tường thời tính mới nên Trời sinh trạng nguyên họ Lương Ở huyện Thiên Bản danh miền Cao Hương Thông thay chữ nghĩa văn chương Tới nay nhiệm nhặt ngỏ ngàng tinh .
