Trong hai sơ đồ trên, phần tử điểu chỉnh gây ra tổn hao chủ yếu về năng lượng trong bộ ổn áp và làm hiệu suất của bộ ổn áp không vượt quá được 60%. Trong sơ đồ mắc song song, công suất tổn hao chủ yếu xác định bằng công suất tổn hao trên Rđ và trên đèn điều chỉnh D là: Pth = (U1 - U2)(It + ID) + U2ID = (Ut - U2)It + U1ID | Trong hai sơ đồ trên phần tử điểu chỉnh gây ra tổn hao chủ yếu về năng lượng trong bộ ổn áp và làm hiệu suất của bộ ổn áp không vượt quá được 60 . Trong sơ đồ mắc song song công suất tổn hao chủ yếu xác định bằng công suất tổn hao trên Rđ và trên đèn điều chỉnh D là Pth Ui - U2 It Id U2ID Ut - U2 It UiId Trong sơ đồ mắc nối tiếp công suất tổn hao chỉ do phần tử điểu chỉnh quyết định Pth Ut - U2 It Vậy sơ đồ nối tiếp có tổn hao ít hơn sơ đồ song song một lượng là UtIđ nên hiệu suất cao hơn và nó được dùng phổ biến hơn. Ưu điểm của sơ đồ song song là không gây nguy hiểm khi quá tải vì nó làm ngắn mạch đầu ra. Sơ đồ nối tiếp yêu cầu phải có thiết bị bảo vệ vì khi quá tải dòng qua đèn điều chỉnh và qua bộ chỉnh lưu sẽ quá lớn gây hỏng đèn hoặc biến áp. Hình Mạch ổn áp kiểu bù và kết quả mô phỏng 169 Hình đưa ra mạch nguyên lí của một bộ ổn áp cực tính âm bù mắc nối tiếp cấu tạo theo sơ đồ khối đã nêu trên. Giả thiết U1 giảm tức thời U2 giảm gây nên sự giảm của Uht. Điện áp so sánh Ui Uht - Ech UBE1 của T1 giảm. Vì vậy Urc giảm Ub2 âm hơn nên UBE2 tăng dòng T2 tăng. Do đó Uđc giảm. Ta có U2 Ui - Uđc Nếu gia số giảm của Ut và Uđc bằng nhau thì U2 const Nếu dòng tải tăng dẫn đến điện áp U2 giảm tức thời thì mạch hoạt động tương tự trên sẽ giữ ổn định U2. Các tụ C1 và C3 để lọc thêm và khử dao động kí sinh C2 để nâng cao chất lượng ổn định đối với các thành phần mất ổn định biến đổi chậm theo thời gian. R2 để thay đổi mức điện áp ra dịch điểm trượt xuống thì U2 tăng . Lưu ý Khi muốn ổn định điện áp cực tính dương cần thay đổi các tranzito là loại npn đổi chiều điôt Dz và các tụ hóa trong sơ đồ . Hệ số ổn định của mạch được tính theo công thức Kôđ _ A . o rB c. R1 R2 x R rB 1 - 2-271 Trong đó rv rb rE là điện trở vào điện trở bazơ và điện trở colectơ T2 A rđ R1 R2 A 1 rv rp2 là hệ số điểu chỉnh trong đó rđ - điện trở động của Dz R-I và R2 - điện trở bộ phân áp 2 - hệ số khuếch đại dòng điện của T2. Hệ số A nêu lên ảnh hưởng của điôt ổn áp của T2
