Chương 9: Lai xa Những ứng dụng của lai xa Lai xa là lai giữa hai loài cùng một chi (lai khác loài) hoặc lai giữa hai loài thuộc hai chi khác nhau (lai khác chi) nhằm chuyển các gen có ích từ loại này sang loại khác. | 100 CHƯƠNG X LAI XA Mục tiêu học tập của chương 1. Hiểu được hả năng và phạm vi ứng dụng của lai xa khác loài khác chi trong chọn giống. 2. Phân tích được những cơ chế sinh lý di truyền cản trở quá trình lai xa 3. Nắm được kỹ thuật khắc phục khó khăn khi lai xa. 1. Những ứng dụng của lai xa Lai xa là lai giữa hai loài cùng một chi lai khác loài hoặc lai giữa hai loài thuộc hai chi khác nhau lai khác chi nhằm chuyển các gen có ích từ loài này sang loại khác. Lợi ích cụ thể của lai xa gồm Briggs và Knowles 1967 . 1 Chuyển gen mong muốn từ loài tổ tiên hoang dại hay loài hoặc chi có quan hệ họ hàng sang các giống cây trồng. Đó là các gen kháng sâu kháng bệnh bất dục đực tế bào chất gen phục hồi khả năng chống chịu . 2 Tận dụng sức sống con lai ở những loài nhất định ví dụ như con lai khác loài ở bông các loài cây thức ăn gia súc như con lai giữa cao lương và cỏ Sudan cây sinh sản vô tính như mía và khoai tây. 3 Tạo ra các loài dị đa bội mới như triticale 4 Xác định mối quan hệ tiến hoá giữa các loài 2. Khó khăn khi lai xa Khó khăn chủ yếu trong việc sử dụng lai xa là hàng rào sinh sản do thiếu hài hoà giữa các hệ thống sinh lý hoặc tế bào cản trở sự trao đổi interchange di truyền giữa hai loài. Trong những trường hợp đó lai xa khó thành công vì những lý do sau 1. Bất hợp lai không tạo ra hợp tử F1 bất hợp lai do không hài hoà trong hệ thống sinh lý của cây từ các loài hoặc các chi khác nhau cản trở sự hình thành hợp tử F1. Ví dụ hạt phấn không nảy mầm trên đàu nhụy hoặc ống phấn không xuyên hết vòi nhụy hoặc giao tử đực không kết hợp với trứng mặc dù ống phấn xuyên tới noãn. 2. F1 không có khả năng sống Một số F1 của các tổ hợp lai xa hoặc không có khả năng sống hoặc quá yếu do những nguyên nhân sau đây. - Bất dục nhiễm sắc thể Sự khác nhau về cấu trúc giữa nhiễm sắc thể của hai loài can thiệp vào quá trình cặp đôi và phân chia nhiễm sắc thể trong phân chia giảm nhiễm do không hài hoà giữa hai genom khác nhau ở con lai xa. - Không hài hoà giữa gen của loài này và .
