Đồng thời Nho giáo đem lại một b ước tiến khá căn bản trong lĩnh vực văn hoá tinh thần của xã hộ i phong kiến n ước ta từ thế kỷ XV, trước h ết nó làm cho nền giáo dụ c phát triển hết sức mạnh m ẽ nhất là dưới triều Lê Thánh Tông. Nền giáo dục ấ y cùng với chế độ thi cử đã đ ào tạo ra m ột đội ngũ tri thức đông đảo ch ưa từng thâý trong lịch sửd chế độ phong kiến Việt Nam . Do đó khoa học. | làm cho s ản xuất nông nghiệp và trao đổi hàng hoá được đẩy mạnh hơn trước. Đồng thời Nho giáo đem lại một bước tiến khá căn bản trong lĩnh vực văn hoá tinh thần của x hội phong kiến nước ta từ thế kỷ XV trước hết nó l àm cho n ền giáo dục phát triển hết sức mạnh mẽ nhất là dưới triều L ê Thánh Tông. N ền giáo dục ấy c ùng v ới c h ế độ thi c ử đ đ ào t ạo ra một đội ngũ tri thức đông đảo chưa từng thâý trong l ịch sửd chế độ phong kiến Việt Nam. Do đó khoa học v à văn học nghệ thuật phát triển. Hơn nữa sự thịnh trị của Nho giáo từ thế kỷ XV cũng l à m ột hiện tượng góp phần thúc đẩy lịc h s ử tư tưởng nước ta tiến l ên m ột bước mới. Là một học thuyết tích cực nhập thể nó cổ vũ và khuyến khích mọi người đi sâu v ào tìm hi ểu những quan hệ x hội nh ững vấn đề của thực tiễn chính trị pháp luật và đạo đức. Do đó nhận thức lý luận của dân tộc ta về các vấn đề ấy cũng được nâng cao hơn. Dựa vào lịch sử của Nho giáo nhà vua và các nho sĩ giải thích các vấn đề ấy có lập luận và có lý lẽ đầy đủ hơn. Nhưng Nho giáo Việt Nam dù có lý do để tồn tại và phát triển thì c ũng vẫn gắn liền với giai cấp pho ng ki ến địa chủ trong nước v à là công c ụ thống trị và tư tưởng của giai cấp đó. M à giai c ấp địa chủ đó từ thế kỷ XV trở về trước tuy có một vai trò nhất định nhưng vẫn là một giai cấp bóc lột đối với nhân dân. Và bất cứ một giai c ấp bóc lột n ào ngay c ả khi đang lên cũng mang theo những vết bùn nhơ và bàn tay vấy máu của những người lao động. Cho n ên Nho giáo với tư cách là vũ khí của giai cấp phong kiến Việt Nam dù cho có không ít tích cực thì tác dụng tích cực đó cũng còn rất h ạn chế. Thực ra ngay ở thời kỳ thịnh trị của nó Nho giáo cũng đ có nh ững mặt ti êu c ực nghi êm tr ọng v à ch ứa đựng khả năng suy yếu sau này của nó. Nho giáo ở Việt Nam khi chiếm ở vị trí độc tôn th ì đ làm cho chủ nghĩa giáo điều v à b ệnh khuôn sáo phát triển mạnh trong lĩnh vực tư tưởng và trong địa hạt giáo dục khoa học. Các quan lại sĩ phu đều lấy thánh kinh hiền truyện của Nho giáo làm
