Năm 1842, nhà vật lý người Áo, Johann Christian Doppler (1803-1852) đã mô tả sự biến đổi trong tần số của sóng âm mà người quan sát thu được khi có sự dịch chuyển tương đối giữa người và nguồn. Cụ thể là khi nguồn âm tiến gần đến người quan sát thì tần số sóng người quan sát thu được sẽ tăng lên so với tần số thực của nguồn (là tần số mà người quan sát và nguồn đều đứng yên). Còn khi nguồn âm rời xa người quan sát thì tần số thu được sẽ giảm đi | Trường ĐH Sư Phạm HCM- Khoa Vật Lý GVHD LÊ VĂN HOÀNG Mở HIỆU ỨNG DOPPLER TRONG ÂM I. Máy dò chuyển động - nguồn bất II. Nguồn chuyển động - máy dò bất động .5 III. Nguồn và máy dò cùng chuyển động .7 IV. Hiệu ứng Doppler với những tốc độ thấp .7 V. Những tốc độ siêu âm .8 HIỆU ỨNG DOPPLER CHO ẢNH SẢNG .11 KHÔNG TÍNH ĐẾN HIỆU ỨNG TƯƠNG ĐÒI THUYẾT TƯƠNG ĐÒI HẸP I. Mở đầu .12 II. Các tiên đề ANHSTANH .13 1. Nguyên lý tương đối .13 2. Nguyên lý về sự bất biến của vận tốc ánh sáng .13 III. Động học tương đối tính-phép biến đổi LOREN LOReNtZ . . . 14 1. Sự mâu thuẫn của phép biến đổi Galileo với thuyết tương đối 2. Phép biến đổi IV. Các hệ quả của phép biến đổi Lorentz .17 1. Khái niệm về tính đồng thời và quan hệ nhân quả .17 2. Sự co ngắn Lorentz .18 3. Định lý tổng hợp vận tốc .19 V. Động học tương đối tính .21 1. Quan niệm mới về động lượng .21 2. Động lượng và năng lượng .22 3. Các hệ quả .23 a. Từ hệ thức Anhstanh ta tìm được năng lượng nghỉ của vật nghĩa là năng lượng lúc vật đứngyên m m0 .23 b. Khi bình phương thiếu 32 ta được .23 c. Ứng dụng vào hiện tượng phân rã hạt 4. Ý nghĩa triết học của hệ thức Anhstanh .24 Hiệu ứng Doppler tương đối Tài liệu tham Trang 1 Trường ĐH Sư Phạm HCM- Khoa Vật Lý GVHD LÊ VĂN HOÀNG Mở đầu Năm 1842 nhà vật lý người Áo Johann Christian Doppler 1803-1852 đã mô tả sự biến đổi trong tần số của sóng gfilbi âm mà người quan sát thu được khi có sự dịch chuyển tương đối giữa người và nguồn. Cụ thể là khi nguồn âm tiến gần đến người quan sát thì tần số sóng người quan sát thu được sẽ tăng lên so với tần số thực của nguồn là tần số mà người quan sát và nguồn đều đứng yên . Còn khi nguồn âm rời xa người .íf quan sát thì tần số thu được sẽ giảm đi. Ta sẽ dễ dàng thấy được hiện tượng này qua tiếng còi hụ của xe lửa hay xe cứu thương. Khi chúng còn ở xa ta tiếng còi nghe nhỏ và càng tiến lại gần thì tiếng còi nghe càng lúc càng to và chát. Hiện tượng biến đổi
