Giải phẫu chức năng Nhân dây IX ở sàn não thất IV, đi ra ngoài sọ qua lỗ rách sau cùng với dây X, XI và đi ở trước bên dây X. Dây IX có chức năng hỗn hợp đó là chức năng vận động chi phối vận động các cơ thành sau họng và cơ khít hầu trên (nắp của thực quản), cùng dây X vận động các cơ nuốt. Chức năng cảm giác: Cảm giác vị giác một phần ba sau lưỡi, phần trên thanh quản, vòm họng, vùng hạnh nhân, vòi nhĩ cùng, xoang cảnh và. | KHÁM 12 ĐÔI DÂY THẦN KINH SỌ NÃO -PHẦN 2 VII. DÂY IX DÂY LƯỠI HẦU - GLOSSOPHARYGEAL NERVE 1. Giải phẫu chức năng Nhân dây IX ở sàn não thất IV đi ra ngoài sọ qua lỗ rách sau cùng với dây X XI và đi ở trước bên dây X. Dây IX có chức năng hỗn hợp đó là chức năng vận động chi phối vận động các cơ thành sau họng và cơ khít hầu trên nắp của thực quản cùng dây X vận động các cơ nuốt. Chức năng cảm giác Cảm giác vị giác một phần ba sau lưỡi phần trên thanh quản vòm họng vùng hạnh nhân vòi nhĩ cùng xoang cảnh và quai động mạch chủ cảm giác nông vùng vành tai ngoài. Chức năng phó giao cảm Chi phối tuyến mang tai tuyến nước bọt dưới lưỡi và đám rối màng nhĩ. 2. Cách khám - Người bệnh há rộng miệng đồng thời phát âm A thầy thuốc quan sát màn hầu có cân đối không Lưỡi gà có ở đường giữa không Liệt dây IX có dấu hiệu vén màn là màn hầu nâng lên khi nói chữ A. - Khám cảm giác chung ở thành sau họng bằng cách dùng tăm bông chạm vào thành sau họng để xác định có phản xạ nôn không Khám cảm giác chu ng ở một phần ba sau lưỡi người bệnh há miệng đưa lưỡi ra ngoài tối đa thầy thuốc xác định cảm giác nông và dùng hạt muối hoặc hạt đường đặt vào một phần ba sau lưỡi để khám vị giác. 3. Biểu hiện bệnh lý Liệt đơn thuần vận động dây IX ít gặp mà thường phối hợp với các dây X và XI gây liệt hầu họng người bệnh biểu hiện nghẹn đặc sặc lỏng mất phản xạ nôn có dấu hiệu vén màn hầu nguyên nhân xem ở phần dây X Đau dây IX Hiếm gặp ở người cao tuổi cơn đau dữ dội và kéo dài một vài giây đến một phút như dao đâm ở sâu một bên cổ và lưỡi lan về góc hàm và tai kèm theo chảy nước mắt và miệng khô. Khi nuốt hoặc đụng vào vòm họng cơn đau có thể xuất hiện. VIII. DÂY X DÂY PHẾ VỊ - VAGUS NERVE 1. Giải phẫu chức năng Dây thần kinh X xuất phát từ nhân nằm ở rảnh sau bên của hành não bên ngoài nhân trám dưới rồi đi qua lỗ rách sau và nó đảm nhiệm các chức năng sau - Vận động các cơ thành sau họng và thanh quản cùng với dây IX và XI vận động cơ hoành và nội tạng. - Cảm giác thân thể Nhận cảm giác bờ tai .
