Cuộc tranh luận về lịch sử được nêu lên lại như thế nào? Cũng vào năm 1645, thời điểm tổ chức tại Macao cuộc bàn luận ngữ học với nhiều ý kiến mâu thuẫn như đã nêu lên, thì Alexandre de Rhodes lại được vị bề trên Manuel de Azevedo ủy thác một sứ mệnh tại Roma (81). Chúng tôi sẽ không đề cập ở đây những khía cạnh ngoại giaP của chuyến đo, cũng như hậu quả của chuyến đi ấy đối với các xứ truyền giáo tại Viễn Ðông (82): những hậu quả này rất đau khổ cho. | Bồ Đào Nha và chữ Quốc ngữ Tranh luận với các quan điểm À. . vê lịch sử Cuộc tranh luận vê lịch sử được nêu lên lại như thế nào Cũng vào năm 1645 thời điểm tổ chức tại Macao cuộc bàn luận ngữ học với nhiều ý kiến mâu thuẫn như đã nêu lên thì Alexandre de Rhodes lại được vị bề trên Manuel de Azevedo ủy thác một sứ mệnh tại Roma 81 . Chúng tôi sẽ không đề cập ở đây những khía cạnh ngoại giaP của chuyến đo cũng như hậu quả của chuyến đi ấy đối với các xứ truyền giáo tại Viễn Đông 82 những hậu quả này rất đau khổ cho Bồ Đào Nha nhưng không thể quy lỗi cho linh mục Rhodes 83 . Chúng tôi chỉ ghi lại sự thành công không thể chối cãi và cũng không ai đặt thành vấn đề việc xuất bản tại Ro ma cuốn từ điển và cuốn giáo lý mà nhà truyền giáo ấy mang theo trong hành lý của mình cũng như một số tác phẩm lịch sử khác về công cuộc truyền giáo tại Việt Nam. Dựa vào những tác phẩm được xuất bản này mà nhân vật Alexandre de Rhodes bắt đầu trở thành truyền thuyết hầu như thần thoại đối với lịch sử của các công cuộc truyền giáo tại Việt Nam cũng như đối với lịch sử tiếng Việt 84 . Chúng tôi thấy đây là một sự sai lầm về lịch sử. Hẳn nhiên Rhodes là một nhà truyền giáo lớn nhưng không phải là một siêu nhân khẩn thiết phải trả lại thực trạng con người cho con người ấy và đặt lại công trạng này trong bối cảnh lịch sử thật của nó. Ngoài những vấn đề liên quan đến nỗ lực xây dựng cho ngữ học Việt Nam mà chúng ta sẽ bàn thảo chúng ta nêu llên đây một vấn đề khác nữa. Ki-tô giáo tại Việt nam mặc dù đã được du nhập vào từ ba thế kỷ rưỡi vẫn còn tiếp tục chịu đựng sự tẩy chay thực sự trong xã hộị Nhiều người gièm pha trách cứ rằng Ki-tô giáo đã được nhập cảng đến trong mớ hành lý của giới thực dân người Pháp mà hẳn Alexandre de Rhodes là kẻ mở đường 85 . Việc phục hồi danh dự gần đây cho vị này từ phía nhà cầm quyền không gột bỏ hết truyền thuyết xấu xa đó đặc biệt trong sinh hoạt Bồ Đào Nha và chữ Quốc ngữ hải ngoại của người Việt Nam 86 . Thiết định lại sự thật lịch sử về những nguồn gốc cộng
