Trong quá trình ra đời và phát triển, chủ nghĩa tư bản đã thực hiện được sự phát triển về phân công lao động, hợp tác lao động, tập trung hoá và liên hiệp hoá sản xuất. Kết quả là biến nhiều quá trình kinh tế riêng lẻ thành quá trình kinh tế thống nhất hữu cơ với nhau. | Phát huy mạnh mẽ tiềm năng của các thành phần kinh tế. Tư duy kinh tế mới đã chỉ ra rằng nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa hiện đại sở dĩ được coi là hiện đại vì dựa trên trình độ lực lượng sản xuất hiện đại. Trong những năm đổi mới, như theo Lenin nói.: Bài học của quá khứ là chúng ta đã không biết “chúng ta là ai” do đó chúng ta đã không phát huy được mọi tiềm năng kinh tế năm trong các thành phần kinh tế phi công hữu hoá, nhưng cũng rơi vào tình thế toàn dân hoá không phát huy đuợc mọi tiềm năng vốn có của nó. Vì vậy mà với xu hướng phát triển nền kinh tế hiện đại chúng ta đã thừa nhận nền kinh tế nhiều thành phần, nhờ đó mà phát triển sự phân công và chuyên môn hóa sản xuất. Tức là trên quan điểm vì lợi ích phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất, đẩy mạnh cạnh tranh và tạo ra tỷ suất hàng hoá và số lượng hàng hoá ngày càng nhiều. Như vậy thì thành phần kinh tế tư nhân có vị trí đặc biệt quan trọng trong điều kiện nước ta hiện nay. Nhưng chính sự vận đọng của nền kinh tế tư nhân có thể dẫn đến qua hệ tư bản chủ nghĩa và dẫn đến xu hướng thực hành chủ nghĩa tư bản nhà nước.
