TỔNG QUAN HOÁ SINH THẬN

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên cao đẳng, đại học chuyên ngành y khoa - Tài liệu giúp cung cấp và củng cố kiến thức y khoa chuyên ngành. | Bµi gi¶ng Hãa sinh thËn . NguyÔn Thu UyÓn 1.§¹i c­¬ng CÊu t¹o nephron ThËn lµ c¬ quan cã vai trß quan träng nhÊt trong viÖc ®µo th¶i c¸c chÊt cÆn b· cã h¹i hoÆc kh«ng cÇn thiÕt ra ngoµi c¬ thÓ th«ng qua viÖc bµi xuÊt n­íc tiÓu. * CÊu tróc thËn * Chøc n¨ng thËn VÒ cÊu tróc vi thÓ, mçi thËn chøa kho¶ng mét triÖu ®¬n vÞ thËn gäi lµ nephron. Mçi nephron gåm cÇu thËn , èng l­îng gÇn, quai Henle, èng l­în xa vµ èng gãp. Cuèi cïng ®æ vµo ®µi thËn, bÓ thËn Ngoµi ra thËn cßn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc duy tr× c©n b»ng néi m«i vµ chøc n¨ng néi tiÕt Hµng ngµy cã kho¶ng lÝt m¸u qua thËn, 10% l­îng m¸u ®ã lµm NV dinh d­ìng cho thËn cßn 90% lµm nhiÖm vô bµi tiÕt, tøc lµ t¹o n­íc tiÓu (NT). Cã 2 giai ®o¹n t¹o thµnh NT lµ: + Giai ®o¹n läc ë cÇu thËn + Giai ®o¹n t¸i hÊp thu vµ bµi tiÕt ë èng thËn §èi víi sù t¹o thµnh NT cã 3 chøc n¨ng cña thËn cÇn ®­îc nghiªn cøu lµ: chøc n¨ng läc cña cÇu thËn, chøc n¨ng t¸i hÊp thu vµ chøc n¨ng bµi tiÕt cña èng thËn. 2. C¸c ho¹t ®éng chøc n¨ng | Bµi gi¶ng Hãa sinh thËn . NguyÔn Thu UyÓn 1.§¹i c­¬ng CÊu t¹o nephron ThËn lµ c¬ quan cã vai trß quan träng nhÊt trong viÖc ®µo th¶i c¸c chÊt cÆn b· cã h¹i hoÆc kh«ng cÇn thiÕt ra ngoµi c¬ thÓ th«ng qua viÖc bµi xuÊt n­íc tiÓu. * CÊu tróc thËn * Chøc n¨ng thËn VÒ cÊu tróc vi thÓ, mçi thËn chøa kho¶ng mét triÖu ®¬n vÞ thËn gäi lµ nephron. Mçi nephron gåm cÇu thËn , èng l­îng gÇn, quai Henle, èng l­în xa vµ èng gãp. Cuèi cïng ®æ vµo ®µi thËn, bÓ thËn Ngoµi ra thËn cßn ®ãng vai trß quan träng trong viÖc duy tr× c©n b»ng néi m«i vµ chøc n¨ng néi tiÕt Hµng ngµy cã kho¶ng lÝt m¸u qua thËn, 10% l­îng m¸u ®ã lµm NV dinh d­ìng cho thËn cßn 90% lµm nhiÖm vô bµi tiÕt, tøc lµ t¹o n­íc tiÓu (NT). Cã 2 giai ®o¹n t¹o thµnh NT lµ: + Giai ®o¹n läc ë cÇu thËn + Giai ®o¹n t¸i hÊp thu vµ bµi tiÕt ë èng thËn §èi víi sù t¹o thµnh NT cã 3 chøc n¨ng cña thËn cÇn ®­îc nghiªn cøu lµ: chøc n¨ng läc cña cÇu thËn, chøc n¨ng t¸i hÊp thu vµ chøc n¨ng bµi tiÕt cña èng thËn. 2. C¸c ho¹t ®éng chøc n¨ng cña thËn. . Läc huyÕt t­¬ng ë tiÓu cÇu thËn B­íc ®Çu t¹o n­íc tiÓu lµ läc huyÕt t­¬ng ë tiÓu cÇu thËn, t¹o ra dÞch siªu läc trong khoang Bawman, b×nh th­êng 1 phót cã kho¶ng 1 lÝt m¸u(650ml HT) ®­îc läc vµ cã kho¶ng 120 ml dÞch läc ®­îc t¹o thµnh. Sù läc ë tiÓu cÇu thËn lµ mét hiÖn t­îng vËt lý (siªu läc) , qu¸ tr×nh siªu läc phô thuéc chñ yÕu vµo ¸p lùc läc. ¸p lùc läc ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: PL = PM - (PK + PB) PL: ¸p lùc läc. PM: ¸p lùc thñy tÜnh trong tiÓu cÇu thËn (PM =1/2 huyÕt ¸p). PK: ¸p lùc keo cña m¸u. PB: ¸p lùc thñy tÜnh ë khoang Bawman. B×nh thõ¬ng PM = 50 mmHg, PK = 25mmHg, PB = 5 mmHg. PL = 20mmHg. PL cã thÓ gi¶m do: + Gi¶m PM: khi V m¸u gi¶m, suy tim, co tiÓu §M ®Õn + T¨ng PK : m¸u bÞ c« ®Æc. + T¨ng PB t¾c èng dÉn niÖu (viªm, sái, chÌn Ðp,.) PL cã thÓ t¨ng do: + T¨ng PM ë tiÓu cÇu thËn khi ®­a qu¸ nhiÒu n­íc vµo c¬ thÓ + Gi¶m PK cña m¸u do m¸u bÞ pha lo·ng, mÊt nhiÒu protein. KÝch th­íc cña ph©n tö ®­îc läc: + KÝch th­íc ph©n tö ®­îc läc cµng lín th× .