Vấn đề cân bằng axit-bazơ khái quát mà nói là vấn đề của ion H+. Bình thường các quá trình chuyển hoá trong cơ thể sinh ra các axit, chủ yếu là axit cacbonic, axit sulfuric, axit photphoric, vv. Khi phân ly, các axit này giải phóng ra các ion H+ tự do (quyết định pH của nội mô) trong cơ thể luôn có xu hướng tăng lên, có thể gây ra trạng thái nhiễm toan. Để duy trì nồng độ H+ ở các khu vực nội và ngoại bào trong phạm vi phù hợp với điều kiện sống. | RỐI LOẠN CÂN BẰNG AXIT-BAZƠ Vấn đề cân bằng axit-bazơ khái quát mà nói là vấn đề của ion H sup sup . Bình thường các quá trình chuyển hoá trong cơ thể sinh ra các axit chủ yếu là axit cacbonic axit sulfuric axit photphoric vv. Khi phân ly các axit này giải phóng ra các ion H tự do quyết định pH của nội mô trong cơ thể luôn có xu hướng tăng lên có thể gây ra trạng thái nhiễm toan. Để duy trì nồng độ H ở các khu vực nội và ngoại bào trong phạm vi phù hợp với điều kiện sống và hoạt động của tế bào các axit này luôn luôn được trung hoà thải thừ bằng nhiều cơ chế linh hoạt phức tạp. Kết quả là pH máu ở người bình thường luôn được duy trì ở trong một phạm vi ổn định rất hẹp 7 35 - 7 45. Khi pH dưới 7 35 phát sinh nhiễm toan và khi pH trên 7 45 phát sinh nhiễm kiềm. Khi pH tới dưới 6 8 và trên 7 8 thì cuộc sống đình chỉ. I. ĐIỀU TIẾT CÂN BẰNG AXIT-BAZƠ Như đã nêu ở trên pH máu rất ổn định do có một hệ thống điều tiết rất chính xác rất nhạy bao gồm các hệ thống đệm của máu thông khí phổi chức năng thận A - CÁC HỆ THỐNG ĐỆM CỦA MÁU . Hệ thống đệm phổ biên nhất bao gồm một axit yếu với muối của axit đó với một bazơ mạnh . Thí dụ H sub 2 sub CO sub 3 sub và NaHCO sub 3 sub HCl NaHCO sub 3 sub à NaCl H sub 2 sub CO sub 3 sub axit mạnh axit yếu NaOH H sub 2 sub CO sub 3 sub à NaHCO sub 3 sub H sub 2 sub O kiềm mạnh kiềm yếu Nhờ có hệ thống đệm pH không thay đổi hoặc thay đổi rất ít so với lượng axit hay bazơ thêm vào. Hệ thống đệm của máu bao gồm -- if supportLineBreakN ewLine -- Hệ thống đệm quan trọng nhất là hệ thống bicacbonat - axit cacbonic vì các quá trình chuyển hoá trong cơ thể tạo ra một lượng lớn CO sub 2 sub do đó nhiều bicacbonat được tạo ra làm cho hệ thống này có tầm quan trọng đặc biệt . pH máu pK H sub 2 sub CO sub 3 sub log -- if vml -- -- endif -- bicacbonat axit cacbonic 7 4 Neu HCO sub 3 sub sup - sup giảm hoặc axit cacbonic tăng pH sẽ giảm và phát sinh nhiễm toan . Trái lại nếu HCO sub 3 sub sup - sup tăng hoặc axxit cacbonic giảm pH sẽ tăng và phát sinh .
