Fukuzawa Yukichi (tên dịch ra tiếng Việt là Phúc-Trạch Dụ-Cát, 1835-1901) là nhà tư tưởng tiến bộ, nhà giáo dục có ảnh hưởng rất lớn tới phong trào Khai Sáng ở Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, tạo tiền đề cho Nhật Bản trở thành một cường quốc trên thế giới. | Fukuzawa Yukichi 1835-1901 Fukuzawa Yukichi 1835-1901 Fukuzawa Yukichi tên dịch ra tiếng Việt là Phúc-Trạch Dụ-Cát 1835-1901 là nhà tư tưởng tiến bộ nhà giáo dục có ảnh hưởng rất lớn tới phong trào Khai Sáng ở Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 tạo tiền đề cho Nhật Bản trở thành một cường quốc trên thế giới. Lòng biết ơn của người Nhật đối với Fukuzawa được thể hiện qua việc hình ông được in trên tờ tiền yên tờ tiền có mệnh giá lớn nhất của Nhật cho dù ông chẳng phải là một đấng quân vương hay vị tướng lỗi lạc của đất nước mặt trời mọc. Tầm ảnh hưởng của Fukuzawa không chỉ giới hạn trong Nhật Bản. Ông đã dành khá nhiều công sức thúc đẩy chương trình cải cách và khai sáng cho các quốc gia lân cận như Trung Quốc Triều Tiên và Việt Nam 1 . Tại Việt Nam các phong trào Duy Tân hội và Đông Du của Phan Bội Châu Đông Kinh Nghĩa Thục của Lương Văn Can Phan Chu Trinh đều chịu ảnh hưởng rất lớn từ tư tưởng tiến bộ của Fukuzawa. Rất tiếc rằng các tư tưởng canh tân ở Việt Nam trong giai đoạn này cũng giống như ở Trung Quốc và Triều Tiên đều bị thất bại. Bài viết này mong muốn giới thiệu tới người đọc một số tư tưởng lớn của Fukuzawa bởi cho đến nay chúng vẫn có ý nghĩa thực tế ở Việt Nam. Tư tưởng Thoát Á của Fukuzawa Có dịp được tiếp xúc với văn minh phương Tây qua sách vở và những chuyến viếng thăm Mỹ và Châu Âu vào cuối thế kỷ 19 Fukuzawa nhận định rằng văn minh phương Tây phát triển hơn Châu Á về nhiều mặt và các nước Châu Á khó lòng duy trì được nền độc lập nếu cứ đóng cửa trước văn minh phương Tây. Theo ông dành được quyền tự trị chưa phải đã là độc lập mà nền độc lập thật sự chỉ có thể thành hiện thực thông qua việc trở thành một quốc gia tiên tiến và văn minh. Nếu không có sự khai sáng và văn minh nền độc lập dành được sẽ mau chóng mất đi để rồi lại lệ thuộc vào các quốc gia tiên tiến khác 1 . Nhận thức được các nước trong khu vực Châu Á mới chỉ ở mức bán văn minh không thể là tấm gương cho Nhật Bản học hỏi trong bài Thoát Á Luận Fukuzawa kêu gọi nước .
