Tôi (1) nghe : cách học để hiểu biết đến cùng sự vật thì pháp độ điển chương của một nước là việc lớn, cần phải biết rõ. Khổng tử nói : "Học rộng về văn". Văn tức là lẽ phải của sự vật xưa nay, cốt yếu của điển lễ nhà nước. Kẻ học giả ngoài việc đọc kinh sử còn cần phải xét hỏi sâu rộng, tìm kiếm xa gần, khảo cứu để định lấy lẽ phải, thế mới đáng là người học rộng. . | T 1 J Ầ 1 Ẩ 1 1 t r T 1 x r Lịch triều hiên chương loại chí - Phan Huy Chú Bài tựa Tôi 1 nghe cách học để hiểu biết đến cùng sự vật thì pháp độ điển chương của một nước là việc lớn cần phải biết rõ. Khổng tử nói Học rộng về văn . Văn tức là lẽ phải của sự vật xưa nay cốt yếu của điển lễ nhà nước. Kẻ học giả ngoài việc đọc kinh sử còn cần phải xét hỏi sâu rộng tìm kiếm xa gần khảo cứu để định lấy lẽ phải thế mới đáng là người học rộng. Có phải chỉ nhặt lấy từng câu từng đoạn nặn ra thành lời văn hoa mà gọi là văn đâu. Nước Việt ta từ thời Đinh Lê Lý Trần phong hội đã mở đời nào cũng có chế độ của đời ấy. Đến nhà Lê kiến thiết kĩ càng phép tắc đầy đủ thanh danh của nước và văn hoá nhân tài đều thịnh không kém gì Trung Hoa. Những phương pháp đặt quan chức cách thức thi lấy đỗ qui chế về binh lính và lí tài lễ nghi ở trong nước và giao thiệp với nước ngoài hết thảy có từng điều từng chương và đều có điển lệ cốt yếu cả. Đời Hồng Đức 1470 - 1498 sửa định các đời sau noi theo. Trong thời gian ấy trải bao vua chúa sáng suốt châm chước lại người giúp việc tài giỏi sửa sang thêm rõ ra hơn ba trăm năm vẫn tuân theo gìn giữ tuy gọi là đời nọ theo điển lễ của đời kia nhưng cũng biết trong đõ có sự thêm bớt. Duy điển lễ của các triều từ trước chưa có sách dẫn. Trong quốc sử biên chép công việc hàng năm về điển lễ còn sơ lược nhiều. Huống chi từ năm Bính Ngọ 2 có việc binh đao đến giờ sách cũ đều tan nát chỉ còn được một ít của các cố gia thế tộc cất giấu đi. Các sách nát vở cũ còn lại biên chép lẫn lộn sai lầm chưa có đầu mối có bàn về điển cố của các triều thì lờ mờ không bằng cứ vào đâu. Vậy thời chép những điều mắt thấy tai nghe chia ra từng việc từng loại để làm một quyển sách có khuôn phép há chẳng là nhiệm vụ của người học giả ru Hãy nói về việc cốt yếu như gây dựng bờ cõi lúc chia lúc hợp không giống nhau thu dùng nhân tài đời trước đời sau đều có khác đặt quan thì chia ra phẩm trật chức vụ định lễ thì đặt ra miếu tự giao xã 3 lập khoa mục thì cách chọn học trò có đời kĩ
