Sốt rét là bệnh truyền nhiễm lưu hành địa phương do ký sinh trùng Plasmodium gây nên. - Bệnh lây truyền qua trung gian muỗi Anopheles - Biểu hiện lâm sàng điển hình bằng các cơn sốt rét, thiếu máu và gan lách to. - Ký sinh trùng Plasmodium falciparum có thể gây sốt rét nặng và biến chứng dễ dẫn đến tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. | BỆNH SỐT RÉT 1. Đại cương - Sốt rét là bệnh truyền nhiễm lưu hành địa phương do ký sinh trùng Plasmodium gây nên. - Bệnh lây truyền qua trung gian muỗi Anopheles - Biểu hiện lâm sàng điển hình bằng các cơn sốt rét thiếu máu và gan lách to. - Ký sinh trùng Plasmodium falciparum có thể gây sốt rét nặng và biến chứng dễ dẫn đến tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 2. Tác nhân gây bệnh - Ký sinh trùng Plasmodium thuộc họ Plasmodidae nhóm bào tử trùng ngành nguyên sinh động vật. - Có 4 loài Plasmodium gây bệnh sốt rét ở người là P. falciparum P. vivax P. ovale P. malariae. Việt Nam có hai loài phổ biến P. falciparum . - Chu kỳ vô tính ở người và chu kỳ hữu tính ở muỗi 1 Chu kỳ vô tính Thời kỳ phát triển trong gan Muỗi Anopheles có thoa trùng đốt người thoa trùng từ tuyến nước bọt muỗi vào máu ngoại biên người. Chỉ ở trong máu ngoại biên chừng nửa tiếng đến một tiếng vì máu không phải là môi trường thích hợp cho thoa trùng phát triển. Thoa trùng chủ động tìm và thâm nhập trong tế bào gan. Ở đây thoa trùng lấn át tế bào gan đẩy dần tế bào gan sang một phía. Thoa trùng phân chia nhân và nguyên sinh chất. Nhân phân tán vào nguyên sinh chất xung quanh nhân có những mảnh nguyên sinh chất tạo thành những mảnh phân liệt. Số lượng những mảnh phân liệt rất lớn khác hẳn với những mảnh phân liệt trong hồng cầu. Khi đã có rất nhiều mảnh phân liệt trong tế bào gan tế bào gan bị vỡ ra giải phóng ký sinh trùng mới. Có một số thoa trùng nhất là của P. vivax P. ovale P. malariae khi xâm nhập vào tế bào gan chưa phát triển ngay tạo thành các thể ngủ - Hypnozoites có thể tồn tại lâu dài trong gan khi có điều kiện thích hợp thể ngủ lại phát triển sinh sản và gây bệnh. Chính vì thế ủ bệnh lâu dài gây tái phát xa hoặc rất xa. Thời kỳ phát triển trong hồng cầu Từ gan ký sinh trùng xâm nhập vào máu. Vào hồng cầu đầu tiên là thể non thể tư dưỡng sau đó KST phát triển nguyên sinh chất trương to kéo dài phân tán kích thước lớn dần sắc tố xuất hiện nhiều tiếp đó phân chia .
