Tham khảo tài liệu 'lý thuyết hàm ngẫu nhiên trong khí tượng thủy văn - chương 9', khoa học tự nhiên, địa lý phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | ChƯơNG 9 NHỮNG ví DỤ NGOẠI suy TUYÊN TÍNh Tối ưu CÁC QUÁ trinh Khí TƯỢNG THỦY VĂN . Ngoại suy tối ưu dòng chảy sông theo phương pháp I. M. Alekhin I. M. Alekhin đã ứng dụng lý thuyết ngoại suy tuyến tính tối ưu các quá trình ngẫu nhiên dừng để dự báo dòng chảy sông ngòi 34 . Ông xem độ lệch của dòng chảy năm so vối chuẩn như một hàm ngẫu nhiên dừng của thời gian cho tại những giá trị nguyên của đối số. Để có thể dự báo quá trình ngẫu nhiên tại thời điểm t T T 0 theo các số liệu quan trắc trên khoảng đo của đối số trưốc thời điểm t thì sự tồn tại mối phụ thuộc tương quan đáng kể giữa các lát cắt của quá trình ngẫu nhiên là cần thiết. Có thể nhận định về sự tồn tại mối phụ thuộc này chẳng hạn bằng đồ thị hàm tương quan. Trong 34 đã tính các hàm tương quan chuẩn hoá r ỳ của độ lệch dòng chảy năm so vối chuẩn cho sáu con sông phân bố trên lãnh thổ châu Âu của Liên Xô. Số liệu ban đầu để tính là số liệu lưu lượng nưốc trung bình năm trong 50-70 năm lấy từ Tài liệu chế độ sông ngòi Liên Xô và các niên lịch thủy văn. Những ví dụ về các hàm tương quan đã tính được dẫn trên hình . Những đường liền nét nhận được bằng cách làm trơn theo phương pháp bình phương tối thiểu . Từ hình rút ra kết luận về nguyên tắc có thể dự báo dòng chảy sông vì tương quan lưu lượng trung bình năm trong sáu trường hợp xem xét tỏ ra khá cao trong một dải rộng của khoảng T. Điều này theo Iu. M. Alokhin được quyết định bởi hai nguyên nhân sự điều chỉnh dòng chảy năm tạo nên mối liên hệ tương quan vối những T không lốn không lốn hơn 2-3 năm và tính chu kỳ của dòng chảy tạo nên sự tương quan biến thiên có tính tuần hoàn và làm cho tương quan tắt dần chậm trong dải T rộng. Trong công trình 34 đã khảo sát ngoại suy thuần tuý không làm trơn dòng chảy năm của các con sông vối thời hạn dự báo T 1 2 3 và 5 năm. Trong đó các tính toán được thực hiện bằng hai phương pháp giải trực tiếp hệ phương trình đại số xem mục và sử dụng lý thuyết Kolmogorov-Winer xem mục và . 189 Hình 1.
