Tham khảo bài viết 'thành-cát-tư hãn và vai trò của ông trong đế quốc mông cổ_2', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Thành-cát-tư Hãn và vai trò của ông trong đế quốc Mông Cổ Ở thế kỷ thứ X một tiểu quốc của người Tây Nhung chính xác là của người Poba thuộc tộc Tạng ở miền đông-bắc xứ Tây Tạng cường thịnh lên lấy quốc hiệu là Tây Hạ. Năm 982 Hạ quốc công Lý Kỳ Thiên mở mang bờ cõi đến Cam Túc Ninh Hạ Thiểm Tây bây giờ đổi quốc hiệu là Đại Hạ đóng đô ở Hạ Châu tức là thành Ngân Xuyên bây giờ thủ phủ của khu tự trị Ninh Hạ ngày nay . Nước Đại Hạ nằm ở phía chính nam khu vực của người Mông Cổ. Nước này có khoảng năm triệu dân sản xuất vải lụa rất đẹp. Vua Đại Hạ có quân đội đóng tại những ốc đảo nơi có cây xanh có nước ngọt giữa sa mạc mênh mông khô cằn trên Con Đường Tơ Lụa đánh thuế các đoàn khách thương. Đó là một nguồn lợi quan trọng của nước này. Thời đó người Khiết Đan thuộc tộc Mãn thành lập ở phía đông-bắc Trung Nguyên của nhà Tống một quốc gia rộng lớn gọi là Liêu. Đại Hạ liên kết với Liêu cùng tấn công Trung Nguyên. Nhà Tống yếu thế hàng năm phải nộp cống bằng vàng bạc cho cả hai nước để cầu hoà. Năm 1115 trong nội bộ nước Liêu nhóm bộ lạc Nữ Chân tách ra thành lập nước Kim lúc đầu kinh đô đặt ở Trung Đô Bắc Kinh bây giờ sau thiên về Khai Phong. Năm 1124 Tống và Kim hợp tác diệt Liêu nhưng sau đó vua Tống Hy Tông lại phải nộp cống cho Kim. Và Đại Hạ cũng mất đồng minh luôn. Năm 1126 người Kim diệt nhà Tống ở Hoa Bắc. Người Kim đi chinh phục các xứ chung quanh và nước Kim trở thành một nước rất lớn bao gồm toàn bộ Mãn Châu và Triều Tiên gần hết Hoa Bắc bây giờ. Nước Kim nằm ở phía đông-nam khu vực của người Mông Cổ. Thời bấy giờ mà nước này đã có tới 20 triệu dân 600 ngàn quân phần lớn đóng ở phía nam nơi giáp với nước Nam Tống. Nước này của người Tàu do con cháu nhà Tống sau khi thua người Kim chạy xuống phương nam lập ra năm 1127 kinh đô là thành Hàng Châu. Phía tây khu vực của người Mông Cổ là nước Tây Liêu địa bàn là khu Tân Cương của Trung Hoa và nước Kazakhstan bây giờ kinh đô là Hổ Tư Oát Nhĩ Đoá Husiwoerduo . Cư dân ở đây là người Duy Ngô Nhĩ một ngành của giống Đột
