Tham khảo bài viết 'thành-cát-tư hãn và vai trò của ông trong đế quốc mông cổ_6', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Thành-cát-tư Hãn và vai trò của ông trong đế quốc Mông Cổ Năm 1284 Hốt Tất Liệt sai con là Thoát Hoan cùng các tướng là bọn Toa Đô Ô Mã Nhi mang 500 ngàn quân sang Đại Việt giả tiếng mượn đường đánh Chiêm Thành. Vua Trần Nhân Tông không thuận. Quân Mông Cổ chia làm hai đạo cứ kéo bừa sang. Lục quân do Thoát Hoan đích thân chỉ huy kéo vào Lạng Sơn. Thuỷ quân do Toa Đô chỉ huy từ Quảng Châu vượt biển sang Chiêm Thành đổ bộ lên bờ biển nay là Quảng Ngãi Bình Định. Quân Chàm do hoàng tử Harajit chỉ huy. Harajit cùng mẹ là hoàng hậu Gaurendraksmi lánh lên cao nguyên Ya Heou nay gọi là An Khê mộ được 20 ngàn người Thượng của nhiều sắc tộc sơn cước tổ chức kháng chiến bằng chiến thuật du kích đêm đêm từ trên núi đánh xucíng gây thiệt hại nặng cho quân Mông Cổ. Toa Đô không làm nên cơm cháo gì phải bỏ Chiêm Thành kéo quân ra Nghệ An với ý đồ đánh quân Việt bằng hai mặt. Năm 1288 Harajit lên làm vua hiệu là Jaya Simhavarman III người Việt gọi là Chế Mân. Năm 1306 ông dâng hai châu Ô và Ri làm sính lễ cưới công chúa Huyền Trân và công chúa về kinh đô Đồ Bàn được phong là hoàng hậu Parameẹvari . Vua Nhân Tông phong cho Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn làm tiết chế. Ông hội tướng sĩ ở Đông Bộ Đầu được 200 ngàn quân thuỷ bộ. Nhân Tông triệu các bô lão ở điện Diên Hồng mọi người đều quyết đánh. Lúc đầu quân Đại Việt thua ở nhiều nơi và kinh đô Thăng Long cũng thất thủ. Năm sau quân Đại Việt lợi dụng vùng châu thổ Bắc Việt sông ngòi chằng chịt thắng liên tiếp nhiều trận thuỷ chiến như Hàm Tử do Trần Nhật Duật và Trần Quốc Toản chỉ huy phá được quân của Toa Đô Chương Dương do Trần Quang Khải và Phạm Ngũ Lão chỉ huy khôi phục lại Thăng Long và nhất là Tây Kết do Trần Hưng Đạo đích thân chỉ huy Toa Đô bị giết Ô Mã Nhi trốn thoát về Tàu để rồi kết liễu bằng trận Vạn Kiếp do Trần Hưng Đạo chỉ huy cùng các tướng Nguyễn Khoái Phạm Ngũ Lão. Thoát Hoan trốn về Tàu Lý Hằng Lý Quán bị bắn chết . Đánh Đại Việt lần thứ ba năm 1281 sau khi thua Nhật Bản lần thứ hai nhà Nguyên đang chuẩn bị đánh .
