Tuy có mối liên hệ, gắn bó như thế nhưng trong quan niệm của lý luận phê bình văn học ở đô thị miền Nam, nhân vật tiểu thuyết dù có là “những mảnh đời”, là “nỗi ám ảnh” của tác giả thì vẫn luôn độc lập với tác giả. | Quan niệm về tiểu thuyết trong Lý luận phê bình văn học Đô thị miền Nam 1954-1975 Tuy có mối liên hệ gắn bó như thế nhưng trong quan niệm của lý luận phê bình văn học ở đô thị miền Nam nhân vật tiểu thuyết dù có là những mảnh đời là nỗi ám ảnh của tác giả thì vẫn luôn độc lập với tác giả. Bởi lẽ khi nhà văn tạo ra nhân vật nghĩa là đã cho nhân vật một đời sống riêng một định mệnh riêng từ đó nhân vật sẽ định liệu số phận của mình. Võ Phiến cho rằng Tác giả tạo ra một nhân vật có cá tính hẳn hoi mở đầu quyển truyện cho nhân vật khởi sự cuộc đời rồi kết cục cuộc đời sẽ ra sao là tùy nhân vật tự định liệu lấy. Nhân vật cứ làm chủ lấy định mệnh của mình và tự do hành động theo bản tính 32 . Cho nên khi xây dựng nhân vật tiểu thuyết nhà văn phải tôn trọng tính độc lập của nhân vật phải thấy được qui luật vận động nội tại của tính cách nhân vật. Bởi lẽ theo Võ Phiến Nhân vật tiểu thuyết vốn hèn lắm họ không chịu hi sinh cho cốt truyện cho luận đề cho ý tưởng cao đẹp nào cả . Ép họ hi sinh như thế thì họ chết non không kịp thành nhân dạng đã thiệt hại cho họ mà việc lớn cũng không thành 33 . Tính độc lập của nhân vật còn thể hiện ở sự tiếp nhận nơi người đọc. Nếu chỉ là một hằng số minh họa cho tư tưởng của tác giả theo luận đề có sẵn nhân vật tiểu thuyết sẽ không bao giờ có sức sống dài lâu. Bởi lẽ việc tiếp nhận là một biến số tương hợp với tầm đón đợi của người đọc. Do đó sẽ không bao giờ có nhân vật tiểu thuyết nào là mẫu số chung cho mọi thời mà nó luôn chuyển hóa theo sự tiếp nhận của người đọc ở mỗi thời. Muốn vậy nhà văn phải tôn trọng sự phát triển tự do của nhân vật. Đó cũng là quan điểm của Nguyễn Văn Trung khi ông cho rằng muốn cho nhân vật sống động hãy coi họ như những tự do như những cuộc đời luôn luôn có những thay đổi bất ngờ trong đó không một hành động nào xấu tốt có thể quyết định một cách hoàn tất cả cuộc đời đó 34 . Nhân vật tiểu thuyết phải là một biến số nghĩa là tự nó phải luôn có sự chuyển hóa để thích nghi với những biến sinh của đời sống thì .
