Tuy vậy, Hoa tiên truyện lại không thuần túy là một bản dịnh, vì về tự thuật và miêu tả, tác giả đều có lập trường riêng, lại tỏ rõ năng lực sáng tạo độc đáo của mình. | Từ Hoa tiên kí tới Hoa tiên truyện Tuy vậy Hoa tiên truyện lại không thuần túy là một bản dịnh vì về tự thuật và miêu tả tác giả đều có lập trường riêng lại tỏ rõ năng lực sáng tạo độc đáo của mình. Nay lấy những chỗ khác nhau giữa hai sách quy về mấy điểm sau 1. Hoa tiên ký và Hoa tiên truyện tuy đều dùng thể văn vần cùng chịu sự chi phối của thể loại nhưng Hoa tiên ký cơ hồ chịu ảnh hưởng của thuyết thư so với Hoa tiên truyện nó dùng nhiều dạng nói thay đại ngôn do đó về đối thoại của nhân vật nội dung tự sự tường tận ngữ khí tự nhiên. Ví dụ như lúc Ngọc Khanh được cứu nàng kể về thân thế của mình với Long Đề học Nô trưởng danh môn sinh hoạn tộc Phụ nhậm Thượng thư thân tính Lưu. Sinh trưởng khuê môn trì phụ đạo Niên niên thanh tĩnh quá xuân thu. Ty la dĩ hứa Lương gia tử Cầu danh thân vãng đế hoàng châu. Đắc trúng Thám hoa vi hàn uyển Chủ ý tảo bình hồ lỗ mịch phong hầu. Nô tày lớn trong nhà thế phiệt Cha làm Thượng thư mang họ Lưu Sống trong khuê môn noi phụ đạo Liền năm thanh tĩnh trải xuân thu Tơ hồng hứa gả Lương gia đó Cầu danh thân đến chốn đế đô Thi đỗ Thám hoa nơi hàn uyển Chủ ý dẹp tan giặc giã để phong hầu. . Hoa tiên ký cũng chú trọng trình bày những chi tiết nhỏ ví dụ như việc Lương sinh trèo tường gặp Dao Tiên Thất xích vi khu tỉ đương trần Xả mệnh dữ kiều trùng hội hợp. Nguy tường cao khiêu lạc hoa âm Hô đắc Dao Tiên tâm đảm chấn. Mang hô thị tỳ khán hà nhân Đảm tế Vân Hương thôi Bích Nguyệt. Bất giác Lương sinh bộ đáo lâm Bích Nguyệt hát thanh hà đạo tặc Cảm lai hoa để hổ thoa quần Lương sinh tác ấp xưng kiều thư. Tấm thân bảy thước ví bụi trần Bỏ mạng được cùng nàng hội hợp Trèo vượt tường cao lướt dưới hoa Khiến cho Dao Tiên lòng kinh sợ Vội gọi gái hầu xem kẻ nào Sợ sệt Vân Hương đẩy Bích Nguyệt Bất giác Lương sinh bước tới nơi Bích Nguyệt lớn tiếng Kẻ trộm nào Dám tới chốn này nhát quần thoa Lương sinh chắp tay vái người đẹp . Trái lại Hoa tiên truyện lấy ngâm vịnh làm căn bản đối thoại nhân vật ít dùng lối nói thay hơn ngôn từ trau chuốt đậm
