Con người có thể xem xét bộ phận cơ thể mình, nhưng để nhìn được tổng thể, phải cần gương soi, một “con mắt” ngoại tại, tiếp nhận và phản | Cái bóng và những khoảng trống trong văn chương Con người có thể xem xét bộ phận cơ thể mình nhưng để nhìn được tổng thể phải cần gương soi một con mắt ngoại tại tiếp nhận và phản ảnh thực thể soi chiếu vào nó. Ở cấp độ nội tâm cao hơn con người có được cái nhìn phản thân thông qua nhãn quan đạo đức không ngừng kiến tạo và chuyển hóa từ những quan hệ trong môi trường sống và từ tha nhân - những người vun đắp nên các mối quan hệ nọ. Việc Erasmus mất ảnh chiếu trong gương có thể được đọc như một lối nói hình tượng cho thấy người đàn ông ngoại tình này đã đánh mất hình ảnh người chồng người cha như thế nào khi trở lại soi chiếu mình trong cộng đồng thân thuộc cố hữu. Cũng chính trong môi trường sống của mình con người đảm nhiệm nhiều chức trách khác nhau tự nhận biết và được nhận biết thông qua những thiết chế quy ước công khai hoặc ngấm ngầm xã hội - đạo đức của cộng đồng mình sống. Truyện Người nuôi bóng mình của Leonihard Barlatta Argentina lại là một minh họa khác. Nhân vật chính trong truyện là Juan Marino một người chuyên giúp vui cho các đám tiệc nhờ biệt tài tách mình khỏi bóng khiến bóng mình biến hóa muôn hình vạn trạng khi là kỵ sĩ vượt chướng ngại khi là thỏ ăn bắp cải khi lại là sơn dương leo núi. Thế nhưng sau những tràng pháo tay tán thưởng giữa đám tiệc xa hoa là một cuộc sống khốn quẫn nhọc nhằn mưu sinh tất cả những gì Marino làm chỉ là để nuôi ba đứa con và chính mình. Truyện không có lời nào về vợ hay mẹ của anh những người đảm đương công việc nội trợ trong nhà. Chỉ có một đoạn cũng là đoạn kết tả Marino sau khi đã lo cho các con ấm bụng với những thức ăn nhặt từ bữa tiệc và dỗ chúng yên giấc ngồi trầm ngâm trong căn gác ọp ẹp của gia đình Ánh đèn điện lấp loáng trên khuôn mặt thiểu não gầy gò của anh còn bóng đen in nghiêng trên tường giống như hình dáng mờ ảo của một người đàn bà với kiểu tóc đã lỗi thời đang âu yếm tựa vào vai anh thì thầm trò chuyện. 15 Tựa như kép Tư Bền của Nguyễn Công Hoan Marino trong đám tiệc là nhà ảo thuật kỳ tài hóa .
