Tam nại, Nghệ đen, Ngải tím Thân rễ đã chế biến khô của cây Nga truật (Curcuma zedoaria (Berg.) Roscoe), họ Gừng (Zingiberaceae). Mô tả Thân rễ hình trứng, dài 4 - 6 cm, đường kính 2,5 - 4 cm, mặt ngoài màu nâu, vàng xám đến màu nâu xám, có những mấu nhô lên, hình vòng, các đốt dài khoảng 5 - 8 mm có những vân nhăn dọc nhỏ, những vết sẹo của rễ đã loại đi và vết nhô ra của nhánh ngang. | NGA TRUẬT Thân rễ Rhizoma Curcumae zedoariae Tam nại Nghệ đen Ngải tím Thân rễ đã chế biến khô của cây Nga truật Curcuma zedoaria Berg. Roscoe họ Gừng Zingiberaceae . Mô tả Thân rễ hình trứng dài 4 - 6 cm đường kính 2 5 - 4 cm mặt ngoài màu nâu vàng xám đến màu nâu xám có những mấu nhô lên hình vòng các đốt dài khoảng 5 - 8 mm có những vân nhăn dọc nhỏ những vết sẹo của rễ đã loại đi và vết nhô ra của nhánh ngang. Nhìn qua kính lúp thấy mặt ngoài thân rễ phủ những lông thô. Chất rắn như sừng khó cắt. Mặt cắt ngang màu nâu xám có một vòng nâu xám nhạt ở giữa phân cách trụ dày với phần vỏ dày 2 - 5mm. Mùi thơm nhẹ đặc biệt vị mát lạnh hăng cay đắng. Vi phẫu Mặt cắt ngang thân rễ Một số lớp vỏ bao chu bì lớp vỏ rộng phân hoá gỗ với những bó mạch nhỏ và to rải rác lớp tương tự nội bì hoá bần thành mỏng tiếp ngay sau là một đám rối những bó mạch không đều ở chu vi của trung trụ. Trong mô mềm rải rác có những tế bào chứa tanin và những ống dầu to dễ thấy. Tế bào mô mềm chứa đầy những hạt tinh bột đơn có vết chấm ở cuối và vết rốn lệch tâm. Bột Màu vàng nâu mùi thơm nhẹ vị hăng cay đắng. Soi kính hiển vi thấy Mảnh mô mềm gồm những tế bào thành mỏng chứa các hạt tinh bột đã bị hồ hoá. Nhiều hạt tinh bột đơn bị hồ hoá không còn nhìn rõ vân và rốn. Mảnh mạch xoắn mạch vạch. Bó sợi nhỏ. Độ ẩm Không quá 13 Phụ lục . Dựng 10 g bột dược liệu. Tạp chất Phụ lục Gốc thân vảy lá còn sót lại Không quá 1 . Tạp chất khác Không quá 1 . Tro toàn phần Không quá 7 0 Phụ lục . Định lượng Tiến hành theo phương pháp định lượng tinh dầu trong dược liệu Phụ lục . Hàm lượng tinh dầu không được ít hơn 1 . Chế biến Thu hoạch vào mùa đông khi phần trên mặt đất khô héo. Đào lấy thân rễ rửa sạch đồ chín đến thấu lõi rồi phơi khô hoặc sấy khô ở nhiệt độ thấp sau đó loại bỏ rễ con và tạp .
