Thân, cành mang lá và hoa đã phơi hay sấy khô của cây Nhân trần tía (còn gọi là Nhân trần Tây Ninh) (Adenosma bracteosum Bonati), họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae). Mô tả Thân mảnh có 4 cánh ở 4 góc, nhẵn, màu tía. Lá thuôn dài 2 - 4 cm, rộng 0,6 0,9 cm mép lá có răng cưa, đầu lá nhọn. Lá mỏng thường cuộn lại và dễ rụng. Cụm hoa chùm, đặc, dài 1,5 - 5 cm. Cánh hoa màu tím nhạt, thường rụng, chỉ còn lại lá bắc và đài. Quả nang 2 mm, hạt nhỏ. | NHÂN TRẦN TÍA Herba Adenosmatis bracteosi Thân cành mang lá và hoa đã phơi hay sấy khô của cây Nhân trần tía còn gọi là Nhân trần Tây Ninh Adenosma bracteosum Bonati họ Hoa mõm chó Scrophulariaceae . Mô tả Thân mảnh có 4 cánh ở 4 góc nhẵn màu tía. Lá thuôn dài 2 - 4 cm rộng 0 6 -0 9 cm mép lá có răng cưa đầu lá nhọn. Lá mỏng thường cuộn lại và dễ rụng. Cụm hoa chùm đặc dài 1 5 - 5 cm. Cánh hoa màu tím nhạt thường rụng chỉ còn lại lá bắc và đài. Quả nang 2 mm hạt nhỏ li ti màu đen hay màu nâu tía. Dược liệu có mùi thơm nồng vị cay mát và hơi đắng. Định tính Phương pháp sắc ký lớp mỏng Phụ lục Bản mỏng Silica gel G. Dung môi khai triển Ether dầu hỏa - toluen - ethyl acetat 100 15 5 . Dung dịch thử Đun sôi 5 g dược liệu đã được cắt nhỏ với 50 ml nước cất kéo hơi nước trong bộ cất tinh dầu khoảng 2 giờ hứng lấy 10 ml dịch chiết. Để nguội lắc với 2 ml toluen TT gạn lấy phần dịch chiết toluen làm dung dịch thử. Dung dịch đối chiếu Lấy 5 gam Nhân trần tía mẫu chuẩn tiến hành chiết như dung dịch thử. Cách tiến hành Chấm riêng biệt lên bản mỏng 10 pl mỗi dung dịch trên sau khi triển khai xong lấy bản mỏng ra để khô ngoài không khí phun dung dịch vanilin trong ethanol 96 TT chỉ pha trước khi dùng sấy bản mỏng ở 105 oC trong 5 phút. Sắc ký đồ dung dịch thử phải có các vết màu từ xanh đến xanh tím có cùng màu sắc và giá trị Rf với các vết trên sắc ký đồ của dung dịch đối chiếu. Độ âm Không quá 13 Phụ lục . Dùng 10 g dược liệu đã tán nhỏ để thử. Tạp chất Không quá 1 Phụ lục . Tỷ lệ vụn nát Qua rây có kích thước mắt rây 4 mm Không quá 5 Phụ lục . Định lượng tinh dầu Tiến hành theo phương pháp định lượng tinh dầu trong dược liệu Phụ lục . Dùng 40 g dược liệu đã cắt nhỏ thêm 200 ml nước cất trong 3 giờ. Hàm lượng tinh dầu không ít hơn 0 25 . Chế biến Thu hái khi cây đang ra hoa phơi hoặc sấy ở 40 - 50 oC đến khô. Bảo quản Để nơi khô ráo thoáng mát Tính vị qui kinh Công năng chủ trị Liều lượng cách dùng Xem chuyên luận Nhân .
