Xạ can Thân rễ để nguyên hay được cắt thành phiến mỏng đã phơi hay sấy khô của cây Rẻ quạt (Belamcanda chinensis (L.) DC.), họ La dơn (Iridaceae). Mô tả Đoạn thân rễ màu vàng nâu nhạt đến nâu, có những gân ngang vết tích của nơi đính lá, còn sót lại những rễ ngắn, nhiều nốt sần nhỏ là vết tích của rễ con, dài 3 - 10 cm, đường kính 1 - 2 cm, hay những phiến có dạng hình trái xoan hay tròn, dài 1 - 5 cm, rộng 1 - 2 cm, dày 0,3 -. | RẺ QUẠT Thân rễ Rhizoma Belamcandae Xạ can Thân rễ để nguyên hay được cắt thành phiến mỏng đã phơi hay sấy khô của cây Rẻ quạt Belamcanda chinensis L. DC. họ La dơn Iridaceae . Mô tả Đoạn thân rễ màu vàng nâu nhạt đến nâu có những gân ngang vết tích của nơi đính lá còn sót lại những rễ ngắn nhiều nốt sần nhỏ là vết tích của rễ con dài 3 - 10 cm đường kính 1 - 2 cm hay những phiến có dạng hình trái xoan hay tròn dài 1 - 5 cm rộng 1 - 2 cm dày 0 3 - 1 cm mép lồi lõm không đều màu vàng nâu nhạt đến vàng nâu. Mặt cắt ngang nhẵn màu trắng ngà hay vàng nhạt nhìn rõ hai phần phần ngoài màu sẫm phía trong nhạt hơn có nhiều điểm nhỏ của các bó libe - gỗ. Phiến cắt dọc có vỏ ngoài màu nâu sẫm mặt cắt có những sợi dọc. Mùi thơm nhẹ vị đắng hơi cay. Vi phẫu Lớp bần dày gồm những tế bào hình chữ nhật xếp đều đặn. Mô mềm vỏ cấu tạo bởi những tế bào thành mỏng chứa nhiều hạt tinh bột và tinh thể calci oxalat hình lăng trụ rải rác có thể có các bó libe-gỗ là vết tích bó mạch của lá. Nội bì gồm một lớp tế bào nhỏ bao quanh phần trụ giữa. Các bó libe-gỗ đồng tâm gỗ bao bọc libe tập trung ở vùng sát nội bì thưa hơn ở phần trung tâm. Mô mềm ruột gồm những tế bào thành mỏng có chứa hạt tinh bột và tinh thể calci oxalat hình lăng trụ. Bột Mảnh bần gồm những tế bào nhiều cạnh thành dày màu nâu. Mảnh mô mềm gồm những tế bào chứa hạt tinh bột. Hạt tinh bột nhỏ hình tròn và hơi trái xoan đường kính 2 - 17 pm thỉnh thoảng gặp những hạt tinh bột kép gồm 2 - 5 hạt đơn. Tinh thể calci oxalat hình lăng trụ nguyên hay bị gãy. Định tính Lấy 5 g bột dược liệu thêm 40 ml ethanol TT đun hồi lưu cách thủy trong 30 phút. Lọc cô dịch lọc còn khoảng 10 ml. Nhỏ dịch chiết lên giấy lọc thành 2 vết riêng biệt nhỏ tiếp lên một vết dịch chiết 1 giọt dung dịch natri hydroxyd 10 TT để khô soi dưới ánh sáng tử ngoại ở bước sóng 365 nm. Vết dịch chiết không có natri hydroxyd cho huỳnh quang vàng cam nhạt vết dịch chiết có natri hydroxyd cho huỳnh quang vàng sáng. Lấy 2 ml dịch chiết vào ống nghiệm thêm một ít bột
