Rễ củ đã phơi hay sấy khô của cây Tam thất (Panax notoginseng (Burk.) F. H. Chen), họ Nhân sâm (Araliaceae). Mô tả Rễ củ có hình dạng thay đổi, hình trụ hay hình chùy ngược, dài 1,5 4,0 cm, đường kính 1,2 - 2,0 cm. Mặt ngoài màu vàng xám nhạt, có khi được đánh bóng, trên mặt có những vết nhăn dọc rất nhỏ. Trên một đầu có những bướu nhỏ là vết tích của những rễ con, phần dưới có khi phân nhánh. Trên đỉnh còn vết tích của thân cây. Chất cứng rắn, khó bẻ, khó cắt,. | ATAM THẤT Rễ củ Radix Notoginseng Rễ củ đã phơi hay sấy khô của cây Tam thất Panax notoginseng Burk. F. H. Chen họ Nhân sâm Araliaceae . Mô tả Rễ củ có hình dạng thay đổi hình trụ hay hình chùy ngược dài 1 5 -4 0 cm đường kính 1 2 - 2 0 cm. Mặt ngoài màu vàng xám nhạt có khi được đánh bóng trên mặt có những vết nhăn dọc rất nhỏ. Trên một đầu có những bướu nhỏ là vết tích của những rễ con phần dưới có khi phân nhánh. Trên đỉnh còn vết tích của thân cây. Chất cứng rắn khó bẻ khó cắt khi đập vỡ phần gỗ và phần vỏ dễ tách rời nhau. Mặt cắt ngang có lớp vỏ màu xám nhạt có những chấm nhỏ màu nâu ống tiết phần gỗ ở trong màu xám nhạt mạch gỗ xếp hình tia toả tròn. Mùi thơm nhẹ đặc biệt vị đắng hơi ngọt. Vi phẫu Lớp bần gồm 4 - 5 hàng tế bào hình chữ nhật. Mô mềm vỏ chứa nhiều tinh bột rải rác có chứa những ống tiết chứa chất nhựa đôi khi thấy tinh thể calci oxalat hình cầu gai. Tầng sinh libe - gỗ thành vòng liên tục các bó libe - gỗ cách nhau bởi những tia ruột rộng gồm nhiều hàng tế bào cũng chứa hạt tinh bột . Rất ít mạch gỗ. Bột Nhiều hạt tinh bột hình tròn hình chuông hay hình nhiều cạnh đường kính 3 - 13 Lim đôi khi có hạt kép 2 - 3. Mảnh mô mềm gồm tế bào hình nhiều cạnh hoặc tròn thành mỏng có chứa tinh bột. Đôi khi thấy ống tiết trong có chất tiết màu vàng nâu. Mảnh bần tế bào hình chữ nhật hay nhiều cạnh. Đôi khi có tinh thể calci oxalat hình cầu gai. Mảnh mạch mạng. Định tính A. Đặt một ít bột dược liệu trên khay sứ nhỏ 1 - 2 giọt acid acetic băng TT và 1 - 2 giọt acid sulfuric đậm đặc TT sẽ xuất hiện màu đỏ để yên màu đỏ sẽ sẫm dần lại. B. Lấy 1 g bột dược liệu thêm 15 ml ethanol 70 TT đun trên cách thuỷ 10 phút lọc. Lấy khoảng 1 ml dịch lọc pha loãng với nước cất thành 10 ml. Lắc mạnh 15 giây có bọt bền. C. Phương pháp sắc ký lớp mỏng Phụ lục Bản mỏng Silica gel G Dung môi khai triển Lắc đều hỗn hợp cloroform - ethyl acetat -methanol - nước 15 40 22 10 gạn lấy lớp dưới. Dung dịch thử Lấy 1 g bột dược liệu trộn đều với 10 ml nước thêm 10 ml n - butanol đã
