CHƯƠNG II XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN VỮNG MẠNH, THỰC HIỆN GIANG SƠN MỘT MỐI, VUA TÔI ĐỒNG LÒNG, CẢ NƯỚC GÓP SỨC Chế độ đãi ngộ thưởng phạt công minh giữ một vai trò rất lớn trọng củng cố khối đồng tâm nhất trí của vua tôi. Tiếc rằng sử cũ không cho biết gì hơn về lương bổng ngoài một số việc rời rạc. | Kế sách giữ nước thời Lý-Trần CHƯƠNG II XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN VỮNG MẠNH THỰC HIỆN GIANG SƠN MỘT MỐI VUA TÔI ĐỒNG LÒNG CẢ NƯỚC GÓP SỨC Chế độ đãi ngộ thưởng phạt công minh giữ một vai trò rất lớn trọng củng cố khối đồng tâm nhất trí của vua tôi. Tiếc rằng sử cũ không cho biết gì hơn về lương bổng ngoài một số việc rời rạc. Thời Lý vào năm 1067 đời Lý Thánh Tông cấp bổng cho quan đô hộ phủ sĩ sư quan coi hình phạt mỗi người hàng năm 50 quan tiền 100 bó lúa và các thứ cá muối . ngục lại mỗi người 20 quan tiền 100 bó lúa để nuôi đức liêm khiết của họ1. Đến thời Trần năm 1230 đời Trần Thái Tông mới định lệ cấp lương bổng cho các quan văn võ trong ngoài và các quan ở cung điện lăng miếu chia tiền thuế ban cấp theo thứ bậc 2 năm 1244 lại quy định lương bổng cho các quan làm việc trong ngoài và các quan túc vệ 3 thời Minh Tông năm 1316 xét định các quan văn võ cấp cho hộ khẩu theo thứ bậc khác nhau 4. Nhà sử học Phan Huy Chú từng dẫn lời Ngô Ngọ Phong Thời Lý các quan trong ngoài đều không cấp bổng. Quan trong thì bất thần vua thưởng cho quan ngoài thì giao cho dân một miền để đặt người thuộc viên thu thuế đất hồ ao đánh vào dân cày dân cá mà lấy lợi. 5. Về lương bổng đời Trần Phan Huy Chú cũng chỉ đoán định Có lẽ lấy ở thuế công định làm lệ thường cũng như ngụ lộc ở đời gần đây chăng 6. Nếu như vế lương bổng ta chưa có đủ tài liệu để làm sáng tỏ thì về thưởng phạt có thể nắm bắt được tương đối rõ nét hơn. Ngoài việc khảo khóa như đã trình bày để phân loại sắp xếp thăng thưởng giáng bãi miễn sử còn chép việc quy định nhiều trường hợp xử tội những đội ngũ quan chức kể cả vương hầu một khi phạm tội. Thời Lý năm 1129 đời Lý Thần Tông hạ chiếu nô tỳ của vương hầu và các quan không được cậy thế đánh đập quan quân và bách tính kẻ nào phạm thì gia chủ phải tội đồ kẻ nô sung làm quan nô 7. Năm 1174 đời Lý Anh Tông thái từ Long Xưởng có tội bị phế làm thứ nhân và bắt giam8. Thời Trần Trần Di Ái chú họ của vua đi sứ nhận chức tước của giặc khi về nước bị đổi là Trần Ái đưa xuống .
