Là sản phẩm sáng tạo mang tính lịch sử cụ thể, thể loại văn học nào cũng chịu sự tác động và chi phối trực tiếp từ diễn tiến của các môi sinh văn hoá khác nhau. | Các yếu tố chi phối phẩm chất văn học - báo chí trong phóng sự Là sản phẩm sáng tạo mang tính lịch sử cụ thể thể loại văn học nào cũng chịu sự tác động và chi phối trực tiếp từ diễn tiến của các môi sinh văn hoá khác nhau. Cùng với phong cách cá nhân môi sinh văn hoá chính là tác nhân trực tiếp góp phần tạo cho các thể loại những hình hài và sắc màu mới mẻ. Vốn gắn bó với thời cuộc trong từng thời khắc lịch sử qua mỗi bước vận động phát triển phóng sự lại có những phá cách để không ngừng làm mới thể loại. Hình dung sơ bộ diện mạo phóng sự Việt Nam qua các giai đoạn chính từ 1932 đến nay có thể thấy rõ mỗi giai đoạn phóng sự là một mảng màu riêng biệt bên cạnh một số thuộc tính ổn định tương đối của thể loại này. Có lẽ hơn hẳn bất kỳ thể loại nào khác phóng sự đã tỏ rõ giá trị ứng nghiệm tư tưởng nổi tiếng của Bakhtin về tính chất biến thiên của một thể loại bao giờ cũng vừa là nó vừa không phải là nó 1 trước sự chi phối trực tiếp của các môi sinh văn hoá khác nhau. Sự đổi thay của các nhân tố thuộc môi sinh văn hoá là tiền đề cho sự đổi mới thể loại và chính nó sẽ tạo nền tảng cho sự hiệu chỉnh ý thức lý luận về thể loại. Trong kho tàng thư tịch nghiên cứu về phóng sự trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã có khá nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm vị trí đặc trưng. của thể loại này. Song cần lưu ý rằng mọi khái luận về bản chất thể loại phóng sự chỉ có giá trị thuyết phục trong những điều kiện môi sinh văn hoá cụ thể mà thể loại đó sinh thành. Chẳng hạn các quan niệm độc tôn một thời từng coi phóng sự là một thể loại văn học và có thể trở thành một thể loại văn học quan trọng nhất của Giăng Pôn Xáctơrơ 2 hay ý thức về phóng sự là một thể loại văn học đặc thù của Mao Thuẫn 3 . đều chỉ có thể tương thích với hiện trạng phóng sự châu Âu và Trung Quốc trong bối cảnh sau Thế chiến thứ nhất. Hệ thống quan niệm phóng sự là một thể loại thông tấn báo chí của Pôrơnin 4 Chértưchơnnưi 5 ở Nga. hoặc các lý giải trong các bộ từ điển tiếng Anh tiếng Pháp tiếng Đức. cũng .
