Tham khảo bài viết 'âm mưu xâm lược việt nam của pháp & tình hình việt nam phong kiến giữa tk 19_2', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Âm mưu xâm lược Việt Nam của Pháp Tình hình Việt Nam phong kiến giữa TK 19 Việc cai trị trong các làng thì nhất nhất ở tay ban hội tề hương chức. Ban hương chức có nhiều quyền hành trong làng. Ngoài việc thu thuế bắt sưu bắt lính còn đảm đương việc chia công điền công thổ. Họ đuợc quyền cho mướn công điền để thu tô lập sổ bộ người và đất đề ra lệ làng. hình thành cơ chế tự trị với những luật kệ hà khắc phức tạp. Nói cách khác dưới các thôn xã quyền bính nằm trong tay bộ phận phú hào cả về kinh tế cai trị giáo dục. Vận mạng của dân làng phụ thuộc vào các tổng lí kì dịch. Bộ luật Gia Long còn gọi là Hoàng Việt luật lệ nói là đã tham khảo bộ luật Hồng Đức thời Lê nhưng thực chất đã gạt bỏ những điều tiến bộ của luật Hồng Đức sao chép gần hết bộ luật của triều Mãn Thanh một quốc gia phong kiến phản động nhất châu Á. Trong tổng số 328 điều thì có tới 166 điều là luật hình 58 điều luật quân sự. Để áp dụng có hiệu lực bộ luật trên nhà Nguyễn lập ra một tổ chức chuyên trách về tư pháp ở cấp tỉnh gọi là Ty Niết. Quần chúng nhân dân bị áp bức thậm tệ. Ngoài thuế khóa sưu dịch họ còn phải chịu vô số luật lệ quái gở ví dụ dù có tiền cũng không được xây nhà lầu. Nhà dân không được làm theo kiểu Nội công ngoại quốc . Dân thường không được ăn vận quần áo có các mầu vàng lam tím. chỉ được dùng màu đen nâu. Không được đi giày. về kinh tế xã hội Thời Nguyễn chế độ sở hữu ruộng đất công đã suy yếu nhiều. Nạn chấp chiếm ruộng đất của địa chủ ngày càng trầm trọng. Sách Minh Mạng chính yếu cho biết vào năm 1840 tại tỉnh Gia Định không có ruộng công các nhà giàu đã bao chiếm ruộng tư đến ngàn trăm mẫu dân nghèo không được nhờ cậy . Cũng theo sử cũ vào năm 1852 trong 31 tỉnh của toàn quốc thì chỉ có hai tỉnh là Thừa Thiên và Quảng Trị là có số ruộng công nhiều hơn ruộng tư. 01 tỉnh là Quảng Bình có ruộng công và ruộng tư bằng nhau còn lại 28 tỉnh khác ruộng tư nhiều hơn ruộng công trong đó phần ruộng tốt thì cường hào chiếm cả thừa ra thì hương lí bao chiếm. Dân chỉ được phần ruộng xấu .
