Trong cuốn sách về Rabelais(1) chúng tôi đã cố gắng chỉ ra rằng những nguyên tắc cơ bản trong sáng tác của nhà văn vĩ đại này được quyết định bởi nền văn hoá trào tiếu dân gian của quá khứ | Rabelais và Gogol Nghệ thuật ngôn từ và văn hoá trào tiếu dân gian Trong cuốn sách về Rabelais 1 chúng tôi đã cố gắng chỉ ra rằng những nguyên tắc cơ bản trong sáng tác của nhà văn vĩ đại này được quyết định bởi nền văn hoá trào tiếu dân gian của quá khứ. Một trong những nhược điểm căn cốt của ngành nghiên cứu văn học đương thời là ở chỗ nó cố gắng nhồi nhét toàn bộ văn học - trong đó có văn học Phục Hưng nói riêng - vào khuôn khổ của văn hoá chính thống. Nhưng thực ra sáng tác của Rabelais chỉ có thể thật sự hiểu được trong dòng chảy của văn hoá dân gian nền văn hoá ấy trong mọi giai đoạn phát triển của mình luôn đối nghịch với văn hoá chính thống và đã xác lập nên một giác độ nhìn nhận đặc biệt về thế giới và những hình thức đặc biệt để phản ánh nó bằng hình tượng. Nghiên cứu văn học và mỹ học thường xuất phát từ những biểu hiện hạn hẹp và nghèo nàn của tiếng cười trong văn học ba thế kỷ gần đây và cố gắng nhét cả tiếng cười thời Phục Hưng vào những quan niệm hạn hẹp đó về tiếng cười và cái hài nhưng thực ra những quan niệm đó còn xa mới đủ thậm chí chỉ để hiểu được Molière. Rabelais là người thừa kế và hoàn tất tiếng cười dân gian của hàng nghìn năm ấy. Sáng tác của ông là chiếc chìa khóa không thể thay thế đối với toàn bộ nền văn hoá trào tiếu châu Âu trong những biểu hiện mạnh mẽ nhất sâu sắc nhất và độc đáo nhất của nó. Chúng tôi xin đề cập đến ở đây một hiện tượng quan trọng nhất trong văn học trào tiếu thời đại mới - sáng tác của Gogol. Chúng tôi chỉ quan tâm đến các yếu tố văn hoá trào tiếu dân gian trong sáng tác của ông. Chúng tôi sẽ không đề cập đến vấn đề ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của Rabelais đến Gogol qua Sterne và trường phái tự nhiên Pháp . Ở đây đối với chúng tôi chỉ quan trọng những đặc điểm nào trong sáng tác của Gogol mà chúng - không phụ thuộc vào Rabelais - được quyết định bởi mối liên hệ trực tiếp của Gogol với những hình thức hội hè dân gian trên quê hương thân thiết của ông. Đời sống hội chợ và hội hè dân gian ở Ukraina vô cùng quen
