Trên sân chơi văn hoá ở các nước Âu - Mĩ cũng diễn ra sự đảo ngược trong tương quan quyền lực giữa văn học và phê bình. Từ đầu thế kỉ XX đổ về trước, tiến trình văn hoá - lịch sử ở các nước Âu - Mĩ được ghi dấu chủ yếu bằng sự xuất hiện tuần tự của các trào lưu | o C 5 CTQ ị thê của văn học trên Trên sân chơi văn hoá ở các nước Âu - Mĩ cũng diễn ra sự đảo ngược trong tương quan quyền lực giữa văn học và phê bình. Từ đầu thế kỉ XX đổ về trước tiến trình văn hoá - lịch sử ở các nước Âu - Mĩ được ghi dấu chủ yếu bằng sự xuất hiện tuần tự của các trào lưu trường phái nghệ thuật Phục hưng - barroco - chủ nghĩa cổ điển - chủ nghĩa tình cảm - chủ nghĩa lãng mạn - chủ nghĩa tượng trưng - chủ nghĩa hiện thực - chủ nghĩa tự nhiên. Nhưng từ những năm 20 của thế kỉ XX đổ về sau lịch sử tiếp nhận văn học ngày càng có xu hướng lấn lướt lịch sử sáng tác văn học. Cho nên nổi trên bề mặt của tiến trình văn hoá - lịch sử là sự xuất hiện đông đúc náo nhiệt của rất nhiều trào lưu trường phái nghiên cứu văn học Trường phái hình thức - Phê bình mới - Phân tâm học - Mĩ học phân tích - Hiện tượng luận - Kí hiệu học -Cấu trúc luận - Thông diễn luận - Mĩ học tiếp nhận - Trần thuật học Xã hội học văn học - Giải cấu trúc thực hành. Dĩ nhiên vẫn có khác biệt lớn giữa phương Đông và phương Tây. Phê bình phương Đông thường biến tác phẩm nghệ thuật thành đối tượng thẩm bình và định giá. Sự đảo ngược tương quan quyền lực ở đây phản ánh tương quan quyền lực kiểu mới giữa lời nghệ thuật và lời tư tưởng hệ. Phê bình phương Tây thường chỉ xem tác phẩm là cơ sở khảo cổ tri thức . Cho nên ở phương Tây sự đảo ngược quyền lực giữa văn học và phê bình chủ yếu phản ánh tương quan kiểu mới giữa khoa học và văn học. Cũng cần phải nói thêm. tuy đầy quyền uy nhưng sức sống của lời nói xã hội nhất là lời tư tưởng hệ tỏ ra không dẻo dai mãnh liệt bằng sức sống của lời nghệ thuật. Cho nên suốt hai thế kỉ XIX và XX văn học Âu - Mĩ vẫn phát triển rực rỡ. Chẳng những thế ở một số vùng miền quốc gia ví như Việt Nam Trung Quốc nhiều nước trong phe xã hội chủ nghĩa trước kia nhất là ở Nga người ta còn chứng kiến sự hồi sinh của xu hướng văn hoá hoá văn học. Không phải ngẫu nhiên mà nền văn hoá Nga đã trở thành nơi khai sinh của khái niệm văn học trung tâm luận 9 . Khái niệm này
