Nguyễn Hoàng, người Gia Miêu ngoại trang, Tống Sơn, Hà Trung, Thanh Hóa, sinh tháng 8 năm Ất Dậu ( 1525), là con thứ hai của Nguyễn Kim. | Dòng dõi các chúa nguyên 1600 - 1802 NGUYỄN HOÀNG 1600 -1613 Nguyễn Hoàng người Gia Miêu ngoại trang Tống Sơn Hà Trung Thanh Hóa sinh tháng 8 năm Ất Dậu 1525 là con thứ hai của Nguyễn Kim. Tổ tiên họ Nguyễn là một danh gia vọng tộc ở Thanh Hóa Ông nội của Nguyễn Hoàng là Trừng quốc công Nguyễn Hoằng Dụ đã từng giúp vua Lê Tương Dực khởi binh Thanh Hóa lật đổ Lê Uy Mục nhân đó được phong thái phó Trừng Quốc Công. Cha Nguyễn Hoàng là Nguyễn Kim con trưởng của Nguyễn Hoằng Dụ làm quan dưới triều Lê chức Hữu viện điện tiền tướng quân tước An thanh hầu. Khi Mạc lấy ngôi vua họ Lê Nguyễn Kim đem con em lánh sang Ai Lao thu nạp hào kiệt tính cuộc trung hưng nhà Lê từ bên đất Ai Lao và được phong thượng phụ Thái sư Hưng Quốc công chưởng nội ngoại sự. Năm Canh Tí 1540 Nguyễn Kim đem quân về chiếm Nghệ An. Năm Nhâm Dần 1542 ra Thanh Hóa cùng với vua Lê chiếm lại Tây Đô sự nghiệp trung hưng nhà Lê do tay Nguyễn Kim tạo dựng buổi đầu đang đà lớn mạnh. Năm Ất Tị 1545 Kim bị hàng dưới tướng nhà Mạc là Dương Chấp Nhất đầu độc chết thọ 78 tuổi. Quyền hành từ đó rơi vào tay Trịnh Kiểm con rể của Nguyễn Kim. Khi Nguyễn Kim chạy sang Ai Lao thì Nguyễn Hoàng mới lên 2 tuổi được thái phó Nguyễn Ư Dĩ nuôi dạy nên người. Lớn lên Hoàng làm cho quan cho triều Lê tước phong đến hạ Khê hầu từng đem quân đánh Mạc Phúc Hải lập công lớn vua Lê phong cho tước Đoan quận công. Trịnh Kiểm là anh rể muốn thâu tóm quyền hành nên loại bỏ uy thế các con Nguyễn Kim Nguyễn Uông con trưởng bị hãm hại. Nguyễn Hoàng đang bị ghen ghét Hoàng biết bèn cáo bệnh nằm nhà giữ mình tránh ngờ. Nguyễn Hoàng tìm cách trả thù họ Trịnh băn khoăn chưa biết nên làm gì bèn sai người đến hỏi Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm thì được tâu Hoành Sơn nhất đái van đại dung thân một dải núi Hoành Sơn có thể dung thân muôn đời . Hoàng hiểu ra nhờ chị gái là Ngọc Bảo nói với Kiểm cho Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa. Đất ấy hiểm trở xa xôi khí hậu khắc nghiệp lại là mặt Nam quân Mạc có thể dùng thuyền vượt biển đánh sau lưng Kiểm đồng ý .
